Powstanie warszawskie wpisywało się w szerszy plan, który Armia Krajowa opracowała na przełomie lat 1943/1944. Akcja o kryptonimie „Burza” miała na celu wyzwolenie przez Polskie Siły Zbrojne i Armię Czerwoną miast i regionów należących przed wojną do II Rzeczypospolitej. Sukcesy Armii Czerwonej na froncie wschodnim w 1943 roku i jej zbliżanie się do granic II RP wywoływały niepokój władz Polskiego Państwa Podziemnego dotyczący zachowania się Sowietów po wkroczeniu na tereny należące przed wojną do państwa polskiego. Sytuację komplikowało zerwanie przez Moskwę w kwietniu 1943 roku, po ujawnieniu zbrodni katyńskiej, stosunków dyplomatycznych z rządem polskim w tym okresie doszło także do zasadniczych zmian we władzach podziemnych i emigracyjnych, wywołanych aresztowaniem w Warszawie dowódcy AK gen. Stefana Roweckiego "Grota" (30 czerwca 1943 roku) oraz śmiercią Naczelnego Wodza i premiera gen. Władysława Sikorskiego (4 lipca 1943 roku). Następca gen. Roweckiego, gen. Tadeusz Komorowski "Bór" 20 listopada 1943 roku wydał rozkaz o rozpoczęciu na terenie kraju planu "Burza", czyli zbrojnego powstania lub wzmożonej dywersji przeciwko okupantowi niemieckiemu. Rodzaj działań miał być uzależniony od ilości sił przeciwnika na danym terenie. Następca gen. Roweckiego, gen. Tadeusz Komorowski "Bór" 20 listopada 1943 roku wydał rozkaz o rozpoczęciu na terenie kraju planu "Burza", czyli zbrojnego powstania lub wzmożonej dywersji przeciwko okupantowi niemieckiemu. Rodzaj działań miał być uzależniony od ilości sił przeciwnika na danym terenie. CZYTAJ TAKŻE 75 lat temu gen. T. Komorowski „Bór” wydał rozkaz o rozpoczęciu akcji „Burza” Rozkaz stwierdzał "Wobec wkraczającej na ziemie nasze regularnej armii rosyjskiej wystąpić w roli gospodarza. Należy dążyć do tego, aby naprzeciw wkraczającym oddziałom sowieckim wyszedł polski dowódca mający za sobą bój z Niemcami i wskutek tego najlepsze prawo gospodarza. Miejscowy dowódca polski winien się zgłosić wraz z mającym się ujawnić przedstawicielem cywilnej władzy administracyjnej u dowódcy oddziałów sowieckich i stosować się do jego życzeń". Z militarnego punktu widzenia "Burza" była próbą współpracy polsko-sowieckiej w walce z Niemcami, natomiast w wymiarze politycznym jej celem było skłonienie Sowietów do uznania polskich praw do ziem II Rzeczypospolitej, na które wkraczała Armia Czerwona. Władze podziemne pragnęły skłonić Rosjan do uznania władzy rządu na emigracji oraz wschodniej granicy Polski sprzed 1939 roku, a także dążyły do wyłączenia Rzeczpospolitej spod sowieckiej strefy wpływów. Doświadczenia z walk na Wileńszczyźnie pokazywały, że strona sowiecka nie zamierza uznawać polskiej niezależności. Nawet wspólna walka z wojskami niemieckimi nie przeszkadzała później Sowietom w aresztowaniach przedstawicieli cywilnych władz państwa polskiego oraz dowódców AK i ich żołnierzy lub wcielaniu ich do armii Berlinga. Pierwotny plan "Burza" nie przewidywał walk na terenie dużych miast dla oszczędzenia ich mieszkańców i zabudowy. Jednak w lipcu 1944 roku dowódca AK gen. Komorowski wydał rozkaz zajmowania także dużych miast, który od 21 lipca dotyczył również stolicy, co przyczyniło się także do wybuchu Powstania Warszawskiego. Objęcie akcją większych miast uznano za ważne, by uwiarygodnić Polskie Państwo Podziemne jako gospodarza wobec wkraczającej Armii Czerwonej. Oficjalnie akcja "Burza" rozpoczęła się 15 stycznia 1944 roku na Wołyniu walkami 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK z Niemcami. Już podczas tych działań widoczne było negatywne stanowisko Sowietów, którzy w trakcie walk rozbrajali jednostki polskie, które musiały przejść przez linię frontu. Mimo to mobilizowano kolejne oddziały, z których największe wyzwalały wraz z Armią Czerwoną Wilno. Pomimo pozytywnych efektów wspólnej batalii, kilka dni później NKWD rozbroiło i internowało polskie oddziały. Mimo to AK decydowała się na kontynuację wspólnej walki z Sowietami oraz na samodzielne akcje, w których zajęła kilka ważniejszych miast. CZYTAJ TAKŻE Prof. Wysocki o akcji "Burza": walka była koniecznością Łącznie akcja "Burza" objęła tereny praktycznie całej II Rzeczpospolitej. Sowieci, chociaż chętnie przyjmowali pomoc AK w walkach z Niemcami, po ich pomyślnym zakończeniu aresztowali, rozbrajali, a często nawet rozstrzeliwali mniejsze oddziały polskie. Aresztowanych żołnierzy przymusowo wcielano do armii Berlinga lub wywożono do obozów w głąb Rosji. Rozkaz o zakończeniu akcji "Burza" wydał 26 października 1944 roku komendant główny AK gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek". W sumie w akcji wzięło udział ponad 100 tys. żołnierzy. Ok. 20-30 tys. osób zostało wywiezionych w głąb ZSRR, z czego większość nigdy nie wróciła do kraju. Na skutek działań NKWD uwięziono ok. 50 tys. żołnierzy AK uczestniczących w akcji "Burza", głównie za odmowę wstąpienia do armii Berlinga. Także w sensie politycznym nie osiągnięto pozytywnych efektów. Państwa zachodnie informowane przez polskie władze o sowieckich akcjach przeciwko Polakom, praktycznie nie reagowały, zwłaszcza że Stalin umniejszał rolę AK, podkreślając kluczową rolę polskich komunistów. Rozkaz o zakończeniu akcji "Burza" wydał 26 października 1944 roku komendant główny AK gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek". W sumie w akcji wzięło udział ponad 100 tys. żołnierzy. Ok. 20-30 tys. osób zostało wywiezionych w głąb ZSRR, z czego większość nigdy nie wróciła do kraju. Na skutek działań NKWD uwięziono ok. 50 tys. żołnierzy AK uczestniczących w akcji "Burza", głównie za odmowę wstąpienia do armii Berlinga. Reperkusje akcji odczuła także ludność cywilna, zwłaszcza na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczpospolitej. Miały miejsce liczne pacyfikacje polskich wsi i miasteczek, deportacje Polaków w głąb Rosji oraz grabież polskich dóbr kultury. (PAP) akn

Czy pamiętamy,że akcja 'Burza' swoją genezę ,miała na Wołyniu? 6000 żołnierzy AK zostało uzbrojonych już w styczniu. Czyli nie była to decyzja nieprzemyślana. Aresztowanie 'Grota' Roweckiego i śmierć gen.Sikorskiego miały ogromny wpływ na przebieg akcji.

Konspekt zawiera treści hospitacji diagnozującej z wykorzystaniem metod aktywizujących. Umożliwia uczniom budowanie własnych wypowiedzi na temat przyczyn i skutków HOSPITACJI DIAGNOZUJĄCEJKlasa- III gimnazjumPrzedmiot – HistoriaNauczyciel – Anna WeitzCel główny hospitacji: Budowanie dłuższych form wypowiedzi, aktywność uczniów jako efekt dobrze zaplanowanej konstrukcji umiejętności:* umiejętność wyciągania wniosków* prezentacja własnego zdania* umiejętność wymiany poglądów Standardy wymagań realizowane podczas lekcji Standardy wymagań Zadania Umiejętności I-1 Czyta teksty kultury na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym,I-3 wyszukuje informacje zawarte w tekście źródłowym Analiza tekstu źródłowego – Plan Burza z listopada 1943 mapy ,zdjęć Uczeń wyszukuje informacje na podany temat II-1 Tworzy własny tekst –notatka encyklopedyczna Analiza tekstu źródłowego – Plan Burza z listopada 1943 r. Uczeń tworzy –notatkę encyklopedyczną –„Plan Burza” II-3 Tworzy teksty charakterze informacyjnym dostosowane do sytuacji komunikacyjnejII-6 Analizuje, porównuje, porządkuje i syntetyzuje informacje zawarte w tekstach kultury Metaplan –na podstawie podręcznika 189. Uczeń rozwiązuje metaplan- Dlaczego doszło do wybuchu powstania warszawskiego? II-1 Tworzy własny tekst – wywiad Na podstawie wiadomości z lekcji Wywiad z byłym powstańcemKonspekt lekcji historii w klasie III .Temat: Powstanie warszawskie ( 1VIII – 2X 1944).Cel główny: Pogłębianie i umacnianie postawy szczegółowe:- przedstawienie celów politycznych i militarnych planu „Burza”- zapoznanie uczniów z politycznymi i wojskowymi przyczynami wybuchu powstania warszawskiego- ukazanie bohaterstwa i patriotyzmu Polaków podczas wojny, budzenieszacunku dla postaw tamtego okresu- kształtowanie poczucia dumy narodowej i patriotyzmuUczeń:- tłumaczy pojęcia: plan „Burza”, godzina W- pamięta daty: 1VII1944 , 2X1944- określa charakter walk powstańczych- przedstawia politykę Stalina wobec AK, określa jej przyczyny i cele- omawia znaczenie powstania warszawskiego- posługuję się podręcznikiem , mapąMetody pracy:- pogadanka - praca pod kierunkiem- praca z tekstem źródłowym , mapą- metaplanŚrodki dydaktyczne:- mapa ścienna II Rzeczpospolita Polska- - J. Wend, Przez dla klasy III gimnazjum ,Wydawnictwo M. atlas historyczny –J. Tazbir, Od starożytności do współczesności, Warszawa 2001,s. tekst źródłowy- Fragment-„ Planu Burza z listopada 1943 r.”, PPH Warszawa 1968 nr LEKCJII Ogniwo – organizacyjno- porządkoweII Rekapitulacja wtórna- Kiedy doszło do zerwania stosunków polsko –rosyjskich?- Z jakim wydarzeniem jest to związane?- Jakie było stanowisko PKWN wobec rządu londyńskiego?III Nawiązanie do nowego tematuDzisiaj dowiemy się dlaczego doszło do wybuchu powstania w Powstanie warszawskie – (1VIII – 2 X 1944).IV Nowe treściW 1943 r. stało się oczywiste, że to Armia Czerwona pierwsza wkroczy na ziemie polskie, dlatego zrezygnowano z powszechnego powstania a stworzono –„Plan Burza”. Burza- uczniowie czytają tekst fragmentu „ Planu Burza z listopada 1943 roku.„ Cel i zadania „ Burzy”: Podkreślenia naszej woli bicia Niemców i to nawet w wypadku niekorzystnego dla nas stosunku sił, czyli wśród okoliczności nie zezwalających na podjęcie powstania powszechnego oraz samoobrona przed wyniszczeniem mas przez wycofujących się Niemców. (…)Wobec wkraczającej na ziemie nasze regularnej armii rosyjskiej wystąpić w roli gospodarza.(…) Miejscowy dowódca polski winien się zgłosić wraz z mającym się ujawnić przedstawicielem cywilnej władzy administracyjnej u dowódcy oddziałów sowieckich i stosować się do jego życzeń pamiętając:a) że odcięcie od naczelnych władz polskich ( rządu emigracyjnego ) jest tylko przejściowe i że one , a nie Rosjanie pozostają nadal w każdym wypadku właściwą władzą przełożoną i że charakter i zakres działania władzy sowieckiej winien być dla obywatela polskiego określony przez legalne władze Że wszystkie próby wcielenia oddziałów polskich do wojsk rosyjskich czy też oddziałów Berlinga są gwałtem i należy im stanowczo się przeciwstawić”- Kiedy ustalono plan-„Burza”?- Czego dotyczył plan?- Jak mieli się zachować przedstawiciele AK?- Jaką rolę mieli pełnić przedstawiciele Polski Podziemnej wobec Armii Czerwonej?- Kogo mieli reprezentować przed Rosjanami?Uczniowie wypełniają kartę pracy 1- ( tworzą notatkę encyklopedyczną do hasła„Plan Burza”)- Czy Rosjanie przestrzegali zasad ustalonych w planie?Nauczyciel omawia:* aresztowania działaczy polskiego podziemia, ignorowanie działań AK i RP, * wcielanie żołnierzy AK do armii Berlinga,* cele wojskowe zostały osiągnięte ( zdobycie kilku miejscowości), polityczne nie ( słabe protesty aliantów informowanych o postępowaniuRosjan wobec Polaków),* żołnierze AK stali się obok Niemców głównymi przeciwnikami wkraczających jednostek Armii Czerwonej* aktywność AK stała na przeszkodzie politycznych planów ZSRR,zgodnie z którymi władzę w przyszłej , powojennej Polsce przejąć mielikomuniściUczniowie rozwiązują metaplan (na podstawie treści z podręcznika 188-189) Dlaczego doszło do wybuchu powstania warszawskiego? powstania 1VIII 1944 W – 17 .00, komendant główny AK- Tadeusz Bór – Komorowski3. Układ sił w powstaniu ( analiza danych).- Kto brał udział w powstaniu?- Jak można było poznać powstańca? ( analiza zdjęć) powstania ( analiza mapy).- Jakie dzielnice opanowali powstańcy w pierwszych dniach walk?- Gdzie najdłużej toczyły się działania wojenne?- Kiedy i gdzie nastąpiła kapitulacja?5. Pomoc dla powstania .( omawia nauczyciel).Z Włoch 196 samolotów- dotarło 42 zrzuty z 25, strącono 39ZSRR wyraził zgodę na lądowanie 10 IX- 18IX powstania i jego Dlaczego powstanie upadło?- Kto był silniejszy?-Czy była pomoc z zewnątrz?a) przyczyny upadku* przewaga Niemców* słabe uzbrojenie powstańców* brak konkretnej pomocy z zewnątrz* negatywna postawa Stalinab) skutki powstania* śmierć wielu ludzi ( żołnierzy, cywilów)* zginął kwiat patriotycznej młodzieży i inteligencji* Niemcy dokonali zniszczenia stolicy – centrum wielowiekowej kultury kraju* Stalin przekonał się, że Polacy nie dadzą się tak łatwo zbolszewizować* Powstanie uchroniło Polskę od kadłubowej republikiV Praca domowa (jeśli zostanie czas – można razem z uczniami przygotować przykładowe pytania)– Jesteś dziennikarzem , przeprowadź wywiad z uczestnikiem powstania :Notatki i metaplanuPlan Burza został opracowany 20 XI 1943 roku. Dotyczył zachowania się Armii Krajowej wobec wkraczających wojsk rosyjskich. Przedstawiciele Polski Podziemnej , podległej rządowi w Londynie, mieli się ujawnić i pełnić rolę gospodarzy na wyzwolonych terenach Polski. Zakładano wspólną współpracę AK z ACZ czasie walk z Czy udało się zrealizować plan „Burza”?* Jak postępowali Rosjanie wobec AK-owców?* Czego obawiano się w stolicy?* Czego chciały władze Polski Podziemnej?* Co i kto pojawił się na przedmieściach Pragi 31 VII 1944r.?* Jakie było podejście Stalina do sprawy polskiej?* Czego chcieli Polacy? Dlaczego doszło do wybuchu powstania warszawskiego? Jak było? Jak być powinno? * nie udało się zrealizować planu „Burza” * Plan „ Burza” realizowany według swoich założeń * Akowcy na wschodzie byli aresztowani przez ZSRR * Współpraca AK z ACZ podczas walk na wschodzie z Niemcami * obawiano się , że pod wpływem agitacji sowieckiej ludność Warszawy sama chwyci za broń * Władze ZSRR uznają rząd w Londynie * władze Polski Podziemnej chciały same wyzwolić stolicę i powitać Armię Czerwoną jako gospodarze * czołgi radziecki na przedmieściach Warszawy - Pragi Dlaczego nie było tak jak być powinno? Stalin miał swoje plany , wobec Polski. Jego działania na wschodzie ujawniły główny cel- podporządkowanie Polski Wnioski Doszło do wybuchu powstania , ponieważ Polacy chcieli być wolni i niezależni. Powstanie miało nas uratować przed reżimem sowieckim Opracowała :Anna Weitz Mimo świadomości ryzyka i wiedzy o dotychczasowej polityce sowieckiej wobec Polski plan „Burza” był kolejnym wyrazem dobrej woli Polaków w stosunku do ZSRS. Sądzono, że ewentualne wrogie posunięcia przeciwko suwerennym władzom polskim spotkają się z protestem zachodnich aliantów. Powstanie Warszawskie na Mokotowie, wrzesień 1944
założenia planu "Burza" są prawdziwe ?a. Plan "Burza" oznaczał rozpoczęcie przez AK powstania w Warszawie, gdy Armia Czerwona wejdzie w granice przedwojennej Plan "Burza" oznaczał walkę AK zarówno z hitlerowcami, jak i z wkraczającą Armią Plan "Burza" oznaczał uczestnictwo AK w wyzwalaniu ziem polskich, razem z Armią wymiarze politycznym, plan "Burza" zakładał...a. przejście władz Polskiego Państwa Podziemnego do kolejnej konspiracji, skierowanej przeciwko wojskom ujawnienie się władz Polskiego Państwa Podziemnego, jako gospodarzy, wobec wkraczającej armii tworzenie rządu, wraz z komunistami, pod kuratelą armii "Ostra Brama" otrzymała operacja wyzwalania przez AK...a. Wilnac. "Burza" nie obejmował Warszawy. Decyzja, o rozpoczęciu walk w stolicy, została podjęta przez Komendanta Głównego AK 31 lipca 1944 r., pod wpływem ...a. fałszywej informacji o rzekomej obietnicy iż pomoże powstańczej fałszywej obietnicy komunistycznej Armii Ludowej, że pomoże informacji, o zajmowaniu przez radzieckie czołgi przedmieść i prawobrzeżnej zdanie odpowiada prawdziwej postawie rządu Wielkiej Brytanii, wobec Powstania ?a. Rząd brytyjski uznał Powstanie za polityczno-militarny wybryk i przez długi, cenny czas odmawiał pomocy Premier Winston Churchill popierał walkę w Warszawie i kazał słać samoloty z zaopatrzeniem już w pierwszych dniach Za zgodą rządu brytyjskiego oraz generała Sosnkowskiego, do Warszawy przerzucono Samodzielną Brygadę był dowódcą Powstania ?a. Tadeusz Bór - Komorowskib. Erich von dem Bach-Zelewskic. Antoni Chruściel ps. jaki sposób, na wieść o powstaniu w Warszawie, zareagował J. Stalin ?a. Kazał swoim wojskom zajmowanie Warszawy i przejście do walk Nie kontynuował natarcia armii na odcinku Kazał lotnictwu oczyścić niebo nad stolicą z hitlerowskich Warszawskie trwało 63 dni. Jakie są daty graniczne walk w Warszawie ?a. 1 sierpnia do 2 października 1944 31 lipca do 2 listopada 1944 31 lipca do 2 października 1944 jaki sposób hitlerowcy mścili się na ludności cywilnej Warszawy ?a. Wywozili masowo do obozów Kierowali do wyniszczającej pracy przy budowie umocnień Masowo zabijali całe dzielnice proszę o pomoc.
Powstanie Warszawskie. poleca 85 % 1151 głosów. Treść Księstwo Warszawskie Plan „Burza” i Powstanie Warszawskie Wojna Księstwa Warszawskiego z Austrią POWSTANIE WARSZAWSKIE Plan „Burza” Akcja „Burza” – akcja wojskowa zorganizowana i podjęta przez oddziały zbrojne Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim, w końcowej fazie okupacji niemieckiej, bezpośrednio przed wkroczeniem wojsk radzieckich, prowadzona na terenach II Rzeczypospolitej tzn. w granicach sprzed 1939. Ze względu na szybkie postępy Armii Czerwonej w pobliżu granicy polsko-radzieckiej z 1943 stało się jasne, iż wyzwolenie Polski nie nastąpi z zachodu, lecz ze wschodu. Największy front miał się przetaczać przez Polskę, zapełniając wojskami wsie i WARSZAWSKIEPlan „Burza”Akcja „Burza” – akcja wojskowa zorganizowana i podjęta przez oddziały zbrojne Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim, w końcowej fazie okupacji niemieckiej, bezpośrednio przed wkroczeniem wojsk radzieckich, prowadzona na terenach II Rzeczypospolitej tzn. w granicach sprzed 1939. Ze względu na szybkie postępy Armii Czerwonej w pobliżu granicy polsko-radzieckiej z 1943 stało się jasne, iż wyzwolenie Polski nie nastąpi z zachodu, lecz ze wschodu. Największy front miał się przetaczać przez Polskę, zapełniając wojskami wsie i miasta. Głównym celem rządu RP i Armii Krajowej było przygotowanie powszechnego powstania przeciw Niemcom w momencie załamania się ich potęgi. W ostatniej dekadzie października 1943 obradował w Londynie rząd emigracyjny z gen. Sosnkowskim. W listopadzie ostatecznie opracowano akcję pod kryptonimem „Burza”, która zakładała: • wzmożoną częstotliwość akcji sabotażowych i dywersyjnych przeciw Niemcom wycofującym się z Polski, ze szczególnym nasileniem akcji przeciwko komunikacji; ujawnienie się wobec wkraczających wojsk i władz radzieckich dowódców i oddziałów AK oraz ujawnienie organów administracji delegatury rządu. Założenia „Burzy” precyzował rozkaz Dowódcy Armii Krajowej z 20 listopada 1943. Przedstawiając ten dokument Naczelnemu Wodzowi Komendant Sił Zbrojnych w Kraju gen. „Bór” pisał:„(…) nakazałem ujawnienie się wobec wkraczających Rosjan dowódcom i oddziałom, które wezmą udział w zwalczaniu uchodzących Niemców. Zadaniem ich w tym momencie będzie dokumentować swym wystąpieniem istnienie Rzeczypospolitej. W tym punkcie rozkaz mój jest niezgodny z Instrukcją Rządu. Nie widzę jednak możliwości wytworzenia na ziemiach polskich pustki przez brak wystąpienia wobec Rosjan czynnika wojskowego reprezentującego Rzeczpospolitą i jej legalne władze. Wszystkie nasze akcje w przeciwnym razie przypisywane byłyby czynnikom stojącym na usługach Sowietów. Pogląd mój podziela Delegat Rządu i Krajowa Reprezentacja Polityczna.”„Burza” odrzucała wszelkie porozumienie z dowództwem radzieckim, ze względu na zerwane w 1943 stosunki dyplomatyczne między Rządem Polskim na Uchodźstwie a ZSRR, akcja miała być prowadzona niezależnie od Armii Czerwonej, miała być demonstracją siły wobec Związku Radzieckiego. Po wymianie depesz z krajem 2 lutego 1944 rząd RP w Londynie uchwalił mimo wszystko traktowanie Armii Czerwonej jak sprzymierzeńca i unikanie z nią starć. Początkowo wyłączono z akcji duże miasta w celu oszczędzenia ich mieszkańców i zabudowy. Armia Krajowa chciała zachować odrębność od armii Berlinga. Zamierzano stworzyć nową konspirację na wypadek represji radzieckich. Jednak od lipca 1944 dowódca AK gen. Tadeusz Bór-Komorowski rozkazał żołnierzom AK zajmowanie również dużych miast. Celem tej akcji miało być uświadomienie władzom radzieckim, że na wyzwolonych z okupacji niemieckiej terenach polskich w granicach z 1939 gospodarzami są Polacy. Akcja „Burza” trwała od 4 stycznia 1944, kiedy wojska radzieckie przekroczyły na Wołyniu granicę polsko-radziecką z 1939, do 1945. Dnia 3 lutego 1944 delegat rządu (Stronnictwo Pracy - Jan Stanisław Jankowski) powołał Krajową Radę Ministrów. Podziemny aparat władzy państwowej stanowił legalną kontynuację władz niepodległej Polski, przygotowywał się do objęcia rządów w momencie załamania się okupacji niemieckiej. W lutym 1944 doszło na Wołyniu do pierwszego zetknięcia się AK i Armii Czerwonej. Doszło do spotkania dowództwa 27 Dywizji Piechoty z oficerami NKWD (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR), którzy zażądali wcielenia dywizji do armii Berlinga. Część dywizji przebiła się na zachodni brzeg Bugu, pozostałą część wcielono do armii Berlinga a oficerów wywieziono w głąb Rosji. Obszar lwowski AK rozpoczął akcję „Burza” w marcu 1944, odtworzywszy 5 Dywizję Piechoty oraz 14 pułk ułanów pod dowództwem płk Filipkowskiego. Gdy ruszyła ofensywa radziecka, siły AK zajęły 27 lipca Lwów (operacja „Ostra Brama”). Płk Filipkowski i delegat cywilny ujawnili się dowódcom radzieckim, którzy zażądali złożenia broni. NKWD aresztowało całą delegację oficerów AK i delegata rządu udających się do gen Roli-Żymierskiego. Podobnie było w okręgu lubelskim AK, gdzie część żołnierzy wcielono do armii a oficerów wysłano na wschód. W okręgu białostockim dowódca nie ujawnił się bojąc się aresztowania. W związku z tym AK przeszło z powrotem do konspiracji. Na terenie okręgu warszawskiego AK atakowało tyły armii niemieckiej, zajmując Siedlce i Węgrów. Dowódców i delegata aresztowała wkrótce NKWD. Cele wojskowe akcji „Burza” zostały osiągnięte. Inaczej wyglądały efekty polityczne. Z początku dowództwo radzieckie podejmowało współpracę, a nawet podkreślało sukcesy AK nie wysuwając przy tym żadnych żądań politycznych. Później jednak do akcji wkroczyło NKWD, stawiając AK przed alternatywą: albo armia Berlinga albo zesłanie na wschód. Do końca maja w obozach i więzieniach znalazło się 50 tys. żołnierzy i oficerów AK. Przesiadając wrogi stosunek Kremla do AK i niezależnych władz cywilnych, dowództwo podziemia przygotowało kadry wojskowo-polityczne organizacji „Nie” o charakterze kadrowym. Na jej szkielecie chciano w odpowiednim momencie odtworzyć armię z konspiracyjnego zaciągu. Na czele „Nie” stanął Fieldorf. Pełna poświecenia walka Polaków i los zgotowany im przez NKWD nie wzruszały zachodnich przywódców, którzy już w listopadzie 1943 roku w Teheranie wspólnie ze Stalinem zdecydowali o przebiegu polskiej granicy wschodniej, czyli praktycznie wyznaczyli Polsce miejsce w radzieckiej strefie wpływów. Polakom, którzy nic nie wiedzieli o decyzjach podjętych przez „wielka trójkę”, wydawało się im, że mają jeszcze wpływ na swój los. Wydawało się, że maja w ręku jeszcze jeden atut: operacji w skrócie:1944Akcja Burza na Wołyniu - 15 stycznia - 21 kwietnia - 21 majaAkcja Burza na Podolu - 7 marca - kwiecieńAkcja Burza w okręgu wileńskim i nowogródzkim - 1 lipca - 13 lipcaAkcja Burza w Wilnie (Operacja Ostra Brama) - 7 lipca - 13 lipcaAkcja Burza w okręgu białostockim - 14 lipca - 20 sierpniaAkcja Burza w okręgu poleskim - 15 lipca - 30 lipcaAkcja Burza w podokręgach tarnopolskim, stanisławowskim i lwowskim - 16 lipca - 26 lipcaAkcja Burza we Lwowie - 22 lipca - 27 lipcaAkcja Burza w okręgu lubelskim - 20 lipca - 29 lipcaAkcja Burza w okręgu krakowskim - 23 lipca - 30 sierpniaAkcja Burza w obszarze warszawskim - 26 lipca - 2 październikaPowstanie warszawskie - 1 sierpnia - 2 październikaAkcja Burza w okręgu kielecko-radomskim - 1 sierpnia - 6 październikaAkcja Burza w okręgu łódzkim - 14 sierpnia - 26 listopadaAkcja Burza w okręgu krakowskim - 21 września - 21 listopada1945W styczniu 1945 działania zbrojne w ramach Akcji „Burza” prowadzone były przez okręgi: krakowski, śląski, kielecki i poznański. Pewne elementy działań przeprowadzono także na Mazowszu oraz w okręgu Powstania WarszawskiegoØ Pod koniec lipca 1944 front wschodni zaczął zbliżać się do Warszawy. Ø Komenda Główna AK nie chciała aby Rosjanie wyzwolili Warszawę, gdyż pozwoliłoby to rościć ZSRR niejakie prawa do tej ziemi. Jednocześnie podjęcie walki mogło umożliwić wyjaśnienie sytuacji politycznej. Gdyby Polacy objęli władze w stolicy przed wkroczeniem Armii Czerwonej, Rosjanie musieliby albo zaakceptować ją, albo „złamać polskie rządy siłą, na oczach świata”. Dowództwo AK nie miało pełnej świadomości, że przyszłe losy Polski zostały przesądzone w trakcie konferencji teherańskiej, gdzie alianci zdecydowali bez udziału rządu polskiego na emigracji, że po wyzwoleniu spod okupacji hitlerowskiej, ziemie polskie dostaną się w sferę wpływów Rosji Sowieckiej rządzonej przez Stalina. Ø Polacy chcieli witać Armię Czerwoną jako ci ,którzy sami potrafili zrzucić z siebie jarzmo niemieckie. Ø Zbrojne wystąpienie miało skrócić czas walki o miasto. Ø Polacy mieli dość pięcioletniej okupacji i nie chcieli już dłużej czekać, chcieli odpłacić Niemcom za bombardowanie we wrześniu 1939 roku, za 5 lat okupacji, za łapanki, uliczne egzekucje i upokorzenia. Ø 20 lipca miał miejsce w Wilczym Szańcu zamach na Hitlera Ø Młodzież paliła się do walki. Ø Termin rozpoczęcia powstania był kilkakrotnie przekładany, co spowodowało mnożenie się pojedynczych walk, co było niebezpieczne dla ludności cywilnej. Ø Wśród Niemców panował ogólny popłoch i dezorganizacja. Ø Niemcy nakazali wstawić się ok. 100 tys. młodych mężczyzn do kopania okopów. Ø Alianci obiecywali uwzględnienie AK w dostawach broni dla Rosjan. Ø 21 lipca na zebraniu „trzech generałów” Komorowskiego, Pełczyńskiego i Okulickiego został przyjęty, po uprzednim włączeniu Warszawy do planu „Burza”, wniosek o jej opanowaniu przed wkroczeniem sił rosyjskich. Ø 21 lipca w Moskwie, pod patronatem Józefa Stalina, powstał Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, który następnego dnia określił swój program polityczno-społeczny, jednocześnie zmieniający granice Polski. 26 lipca Stalin zawarł z PKWN umowę na mocy, której uznawał PKWN za „jedyną legalną tymczasową władzę wykonawczą w Polsce”. Ø Komenda Główna AK wahała się przed podjęciem decyzji, jednak przeważyła wiadomość iż Rosjanie zajęli podwarszawskie miejscowości: Radości, Miłosnej, Okuniewa, Wołomina i Radzymina. Ø „Bór” Komorowski po krótkiej naradzie z gen. Okulickim i płk. Chruścielem podjął decyzję o rozpoczęciu powstania. 1 sierpnia do „Bora” doszły wiadomości o tym, że Niemcy zgromadzili w Warszawie duże siły i rozpoczęli przeciwuderzenie. Ø Polska znalazła się w radzieckiej strefie wpływów i nie mogła liczyć na pomoc aliantów. Jankowski i Bór-Komorowski sądzili jednak, że silne, stanowcze i bezkompromisowe podejście do Rosjan będzie dla Polski korzystne. Uważali, że wystąpienie w roli przywódców i gospodarzy powstańczej Warszawy zmusi Stalina do traktowania ich jako równych sobie, suwerennych i prawowitych reprezentantów odradzającej się Polski. Ø Anglicy zbyt późno zawiadomili o niewykonywaniu zrzutów dla Warszawy, na odwołanie rozkazu było już za późno. Powstanie rozpoczęło i najważniejsze momenty Powstania WarszawskiegoPowstanie Warszawskie (było ono częścią planu „Burza”), rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17:00 (godzina „W” – „Wystąpienie”). Decyzja o wybuchu powstania leżała przede wszystkim w rękach Komendanta Głównego Armii Krajowej generała Tadeusza Bora-Komorowskiego, szefa Sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej generała Tadeusza Pełczyńskiego i zastępcy Szefa Sztabu generała Leopolda Okulickiego. Dowódcą powstania mianowano pułkownika Antoniego Chruściela, ps. „Monter”. Warszawa została podzielona na siedem obwodów: Śródmieście, Mokotów, Żoliborz, Wola, Ochota, Praga, i obwód “Obroża” - mający w swym zasięgu powiat warszawski, oraz samodzielny rejon “Okęcie”. W pierwszych walkach powstania wzięło udział ok. 23 tys. żołnierzy. Armia Krajowa dysponowała w Warszawie ok. 50 tys. ludzi, z czego jedynie ok. 10% było uzbrojonych niemal wyłącznie w broń krótką. Trudności w dotarciu do zakonspirowanych magazynów broni spowodowały, że w momencie wybuchu Powstania żołnierze dysponowali zaledwie 40% i tak skromnych zasobów broni i amunicji. Wg udokumentowanych źródeł polscy żołnierze mieli do dyspozycji: 1000 karabinów zwykłych 300 pistoletów maszynowych 60 ręcznych karabinów maszynowych 7 ciężkich karabinów maszynowych 35 karabinów przeciwpancernych i Piatów pistoletów zwykłych granatów Zapasy amunicji oceniano na 2 – 3 dni walki. Oznaczało to w praktyce, że uzbrojony był co 10 powstaniec. Pozostali mogli liczyć na broń zdobyczną lub przejętą po poległych kolegach. Do żołnierzy Armii Krajowej dołączyły jednostki innych formacji Narodowych Sił Zbrojnych (800 żołnierzy) i Armii Ludowej (500 żołnierzy). Czynny udział w powstaniu wzięła ludność cywilna miasta. Niemcy dysponowali w Warszawie garnizonem liczącym ok. 20 tys. Żołnierzy i policjantów. Od 4 sierpnia do niemieckiego garnizonu napływały posiłki, z których sformowano korpus liczący ok. 25 tys. żołnierzy. W sumie w tłumieniu powstania wzięło udział ok. 50 tys. żołnierzy niemieckich. Dowódcą obrony został generał Reiner Stahel. Siły niemieckie były bardzo dobrze uzbrojone w broń ciężką i maszynową. Dysponowały czołgami i samochodami pancernymi. Warszawa stanowiła dla Niemców niezwykle ważny punkt frontu wschodniego. Przez miasto przechodziły główne szlaki komunikacyjne zaopatrujące ten front. Zdobycie mostów warszawskich mogło zadecydować o szansach późniejszego przerzutu dużych jednostek radzieckich z prawego brzegu Wisły na lewy. Adolf Hitler nakazał natychmiastowe stłumienie powstania i całkowite zniszczenie Warszawy. Zgodnie z tym rozkazem od 4 sierpnia Heinrich Himmler kierował do miasta nowe oddziały. Były to oddziały SS i policji. Siły te dysponowały lotnictwem, czołgami i artylerią, także rakietową. Celem pierwszego natarcia w Powstaniu Warszawskim było zdobycie kluczowych punktów w mieście i utrzymanie ich do spodziewanego wejścia do miasta Armii Czerwonej, lecz z powodu braku odpowiedniego uzbrojenia i wyposażenia, jak i w wyniku ogólnego chaosu, cel ten powiódł się tylko częściowo gdyż nie zdołano opanować mostów na Wiśle jak i innych strategicznych miejsc. Jednak 5 sierpnia Niemcy przystąpiły do kontrataku, posuwając się na przód wykorzystując schwytaną ludność cywilną jako „żywą osłonę” dla czołgów. Ponadto oddziały hitlerowskie dokonały bestialskich mordów na ludności cywilnej. Kolejno, jedno po drugim padały oddziały powstańcze. Walka podjęta w kilku dzielnicach równocześnie przyniosła różne rezultaty. W prawobrzeżnej, wschodniej dzielnicy Pradze trwała zaledwie 3 dni. Miażdżąca przewaga Niemców spowodowała, że Powstańcy na Pradze po przejściowych miejscowych sukcesach przeszli z powrotem do podziemia, część z nich podjęła próbę sforsowania Wisły i wzmocnienia oddziałów powstańczych walczących na lewym brzegu Wisły. Od pierwszych dni sierpnia bardzo ciężkie walki toczyły się w zachodniej dzielnicy Wola. Oddziały niemieckie wzmocnione czołgami spychały powstańców w kierunku Śródmieścia i Starego Miasta. Równocześnie hitlerowcy rozpoczęli bezprecedensową rzeź ludności cywilnej. W ciągu kilku dni żołnierze niemieccy wspomagani przez renegatów rosyjskich i azjatyckich wymordowali około cywili, mężczyzn, kobiet i dzieci. 11 sierpnia 1944 Wola padła. W sąsiadującej z Wolą dzielnicy Ochota walki toczyły się w wydzielonych punktach oporu. O wiele gorzej uzbrojeni powstańcy przez prawie 2 tygodnie dawali odpór nacierającym oddziałom niemieckim. 11 sierpnia padła również Ochota. Walki te dały czas powstańcom z innych dzielnic na staranne przygotowanie obrony. Ciężar walki przesuwał się w kierunku wschodnim. Po likwidacji oporu na Woli i Ochocie i zdobyciu arterii komunikacyjnej do przeprawy mostowej na Wiśle Niemcy odcięli od Śródmieścia Stare Miasto. Od 12 sierpnia 1944 r. rozpoczęły się bardzo ciężkie walki o utrzymanie tej dzielnicy. Walczyły tu doborowe bataliony, które w boju przeszły z Woli oraz oddziały staromiejskie. Podejmowane były próby przyjścia z odsieczą Staremu Miastu od północy z Żoliborza oraz połączenia się ze Śródmieściem od południa. Niestety nie przyniosły one rezultatu. 2 września przetrzebione oddziały staromiejskie przeszły kanałami do Śródmieścia i na Żoliborz. Do Śródmieścia przedostało się około uzbrojonych i około nieuzbrojonych powstańców i służb. Na Żoliborz ewakuowało się około 800 osób. W całkowicie zniszczonej dzielnicy pozostała pewna ilość rannych z towarzyszącym im personelem medycznym. Wielu z nich zostało po wkroczeniu na Stare Miasto Niemców zamordowanych i spalonych w powstańczych szpitalach. Po upadku Starego Miasta Niemcy rozpoczęli pacyfikację kolejnych dzielnic. Kolej przyszła na dzielnice położone przy Wiśle - Powiśle i Czerniaków. Były to działania przemyślane. W międzyczasie front rosyjski zbliżył się do linii Wisły. 13 września 1944 r. została zajęta przez Rosjan prawobrzeżna część Warszawy - Praga. Niemcy wysadzili mosty na Wiśle. Odepchnięcie powstańców od Wisły miało utrudnić Rosjanom ewentualny desant na lewy brzeg. Ci jednak zbytnio się z nim nie spieszyli. Po ciężkich walkach Niemcy 7 września opanowali Powiśle, dzielnicę pomiędzy Starym Miastem i Czerniakowem. Znów jak na Woli i Starówce mordowano rannych leżących w szpitalach i ludność cywilną. Padła warszawska elektrownia, zdobyta w pierwszych dniach sierpnia na Powiślu przez powstańców. Miasto zostało pozbawione energii elektrycznej. 23 września padł ostatni punkt oporu na Powiślu. Kolejne natarcie niemieckie ruszyło na Czerniaków. Broniły się tu oddziały skoncentrowane w dzielnicy na początku Powstania wzmocnione resztkami oddziałów, które wyszły kanałami ze Starego Miasta. 15 września z prawego brzegu Wisły została podjęta próba desantu. Wzięli w nim udział żołnierze Wojska Polskiego sformowanego w 1943 r. w Rosji i walczącego u boku Armii Czerwonej. W sile dwóch batalionów przeprawili się na lewy brzeg i wspólnie z powstańcami stawili opór. Nie przyzwyczajeni do walk ulicznych żołnierze z desantu ginęli masowo. Po kilku dniach stało się jasne, że los Czerniakowa jest przesądzony. Resztki powstańców przeszły kanałami na południowy zachód na Mokotów, część próbowała przepłynąć Wisłę aby dostać się na tereny wyzwolone przez Rosjan. Ciężar walk przeniósł się do następnej dzielnicy Mokotowa, położonej w południowej części Warszawy. Ciężkie walki toczyły się tu do 27 września 1944 r. Powstańcy starali się utrzymać zdobyte na początku powstania pozycje. Mimo, że pod naciskiem aliantów Niemcy w końcowej fazie powstania uznali walczących w Warszawie żołnierzy AK za kombatantów, 27 września hitlerowscy żandarmi na ul. Dworkowej na Mokotowie zamordowali około 120 bezbronnych powstańców, którzy zbłądziwszy w kanałach wyszli wprost w ręce oprawców. 27 września Mokotów skapitulował. Część obrońców zdołało przejść kanałami do Śródmieścia, aby tam kontynuować walkę. 30 września skapitulowała również północna dzielnica Warszawy, Żoliborz gdzie powstańcy od pierwszych dni sierpnia stawiali skuteczny opór nacierającym Niemcom. W rękach Polaków pozostała jedynie środkowa część miasta, odcięta od Wisły i ze wszystkich stron otoczona przez wojska niemieckie. Padające bez przerwy pociski artyleryjskie i bomby lotnicze zmieniały w ruiny kolejne domy. Nie było elektryczności, brakowało wody i żywności. A nade wszystko brakowało obrońcom amunicji. W trakcie trwania Powstania w sierpniu i wrześniu alianci podejmowali próby wsparcia Powstania poprzez zrzuty broni i amunicji. Były one jednak mało skuteczne. Rosjanie nie zgodzili się na lądowanie amerykańskich bombowców na swoich lotniskach, co oznaczało dla nich konieczność powrotu po zrzucie do odległych baz we Włoszech. Zwiększało to dodatkowo straty wśród maszyn i załóg biorących udział w akcji. Wobec podzielenia miasta na poszczególne punkty oporu - większość zasobników zrzucanych na spadochronach z dużej wysokości trafiło na tereny zajęte przez wroga. 2 października 1944 roku po 63 dniach Polacy skapitulowali. W sztabie generała von dem Bacha w Ożarowie podpisano kapitulację Powstania. Straty powstańców wyniosły: ok. 18 tys. zabitych i ok. 25 tys. rannych; poległo bądź zostało wymordowanych około 150 tys. ludności cywilnej. Do niewoli dostało się ok. 17 tys. żołnierzy i oficerów, w tym mianowany naczelnym wodzem gen. Tadeusz Bór-Komorowski, a także gen. Antoni Chruściel. Część żołnierzy nie poszła do niewoli, wychodząc z ludnością cywilną z zamierzeniem kontynuowania działalności konspiracyjnej. Około 650 tys. ludności cywilnej zostało wywiezione z Warszawy do obozu przejściowego w Pruszkowie a stamtąd 150 tys. do przymusowej pracy w Niemczech a 50 tys. do obozów koncentracyjnych. Niemcy stracili w walkach 10 tys. zabitych, 6 tys. zaginionych i 9 tys. rannych. Powstanie było przez nich porównywane z bitwą o Stalingrad. Powstanie Warszawskie było największym tego typu zrywem wolnościowym w historii II wojny światowej. Po upadku Powstania na osobisty rozkaz Hitlera przez 3 miesiące opustoszałe miasto było rabowane oraz systematycznie burzone i palone dom po domu przez Niemców. W dzielnicach objętych Powstaniem uległo zniszczeniu około 85% (skutki) powstaniaWybuch powstania miał w konsekwencji tragiczne skutki, podczas 63 dni bohaterskiej walki Polacy ponieśli ogromne straty: ok. 18 tyś. zabitych i ok. 25 tyś. rannych żołnierzy, ok , 150-200 tyś. ofiar spośród ludności cywilnej. W czasie walk powstańczych Niemcy zburzyli ok. 25% zabudowy miasta, a po ich zakończeniu dalsze 35%. Wobec zburzenia ok. 10% podczas walk we wrześniu 1939 i 15% w wyniku powstania w getcie warszawskim - przed wyzwoleniem stolicy w styczniu 1945 roku ok. 85% miasta leżało w gruzach. Zniszczony został wielowiekowy dorobek kulturalny i materialny wielu pokoleń Polaków. Zniszczono wiele cennych zbirów i zabytków kultury. Kilkaset tysięcy osób cywilnych wysiedlono z miasta do obozu przejściowego Pruszkowie, skąd- wbrew umowie kapitulacyjnej- kilkadziesiąt tys. z nich wywieziono do pracy przymusowej w Rzeszy i kilkadziesiąt tys. do obozów koncentracyjnych. Powstańcy zostali wzięci do niewoli, a cała ludność cywilna musiała opuścić stolicę która za wybuch powstania zgodnie z planem Hitlera została „zrównana z ziemią”. Najdotkliwszą stratą była śmierć wielu tysięcy młodzieży, walczącej w oddziałach powstańczych lub pełniących powstańczą służbę cywilną. Powstanie odegrało istotną rolę militarną. Powstańcy zadali Niemcom poważne straty: wg obliczeń von dem Bacha - ok. 26 000 ludzi (17 tyś. zabitych i 9 tyś. rannych). Powstanie Warszawskie było jedynym w okupowanej przez Niemców Europie o tak wielkim natężeniu i zasięgu. Gdy w końcu lipca 1944 r. Armia Czerwona docierała do środkowej Wisły, jej odległość od centrum Niemiec była podobna, jak armii alianckich walczących w Normandii. Stalin mógł brać pod uwagę wygranie wyścigu z armiami anglo - amerykańskimi. Oznaczałoby to opanowanie przez ZSRR nic tylko Polski ale i całych Niemiec. Zagłada Warszawy kosztowała ZSRR parę miesięcy zastoju na froncie. W tym czasie armie anglo- amerykańskie dotarły do Renu. Powstanie uchroniło Polskę od losu kadłubowej republiki. Wybuch powstania pokazał także że Polska w walce z okupantem była zupełnie sama. Stalin nie zamierzał pomóc walczącym. Wojska radzieckie spokojnie patrzyły zza Wisły na ginącą polską stolicę. Władze podziemnego państwa musiały opuścić Warszawę. Gdy na lewym brzegu Wisły Niemcy systematycznie niszczyli całe miasto, na prawym umacniały się rządy PKWN. Ewentualna bezczynność dowództwa AK pozwoliłaby natomiast Stalinowi rozpętać nagonkę przeciwko „stojącym z bronią u nogi” oddziałom AK i legalnym władzom polskim. Prawdopodobnie szybko posuwające się jednostki Armii Czerwonej zdobyły wtedy nie tylko Berlina, ale i całe Niemcy, powojenna granica dominacji komunizmu przesunęłaby się więc daleko na zachód. Powstanie Warszawskie zakończyło się klęska militarna. Dzięki walkom Polaków o Polskę obudził się w wielu ludziach duch, duch, który pchał ich do walki. Ten sam duch skłaniał ludzi do wysiłków, które niejednokrotnie przekraczały ich siły, ale oni wierzyli.
I. Akcja ?Burza?. Wobec zbliżania się do ziem polskich wojsk radzieckich przywódcy państwa podziemnego opracowali plan lokalnych powstań przeciwko siłom niemieckim a następnie występowania wobec Armii Czerwonej w roli gospodarza (ujawnianie się struktur państwa podziemnego), co miało zapobiec przejęciu władzy przez komunistów.
Powstanie warszawskie i plan "Burza" Plan Burza Powstanie było częścią składowa planu Burza , akcji zbrojnej AK z 1944 r. . Akcja polegała na mobilizowaniu oddziałów podczas przesuwania frontu przez obszar państwa polskiego , i atakowania wojsk niemieckich w celu opanowania terenu przed wkroczeniem wojsk sowieckich . Powstanie Warszawskie Przyczyny wybuchu powstania można podzielić na dwie kategorie a mianowicie : 1. POLITYCZNE 2. WOJSKOWE Przyczyny polityczne a. potrzeba zademonstrowania oporu politycznego przeciwko ZSRR b. potrzeba przeciwstawienia się PKWN-owi(który powstał 22 lipca 1944 i był przeciwwagą polityczną dla Rządu Polskiego w Londynie- potrzebny był sukces polityczny jakim byłoby opanowanie stolicy c. wsparcie premiera rządu emigracyjnego Mikołajczyka w właśnie rozpoczynających się rokowaniach z rządem radzieckim dotyczących przyszłości niepodległej Polski d. uprzedzenie PPR i innych pokrewnych jej organizacji aby nie zapisały na swój rachunek korzyści polityczne związane z opanowaniem stolicy Przyczyny wojskowe a. możliwość załamanie się Niemców w związku z ofensywą Armii Czerwonej. Mogły o tym świadczyć takie fakty jak : n wycofywanie urzędów niemieckich z Warszawy n odwrót wojsk niemieckich z linii frontu przez Warszawę n ewakuacja niemieckiej ludności cywilnej z Warszawy b. przypuszczenie ,że pościg radziecki za szybko uchodzącymi Niemcami nie zatrzyma się nad środkową Wisłą , lecz przejdzie ją i posunie się daleko na zachód. Wtedy powstanie trwałoby bardzo krótko i przyniosłoby spodziewany efekt głównie polityczny. c. informacja (która okazała się fałszywa) ,że w dniu wojska radzieckie wkraczają na Pragę (dzielnica Warszawy) SIŁY POLSKIE w WARSZAWIE Stan liczebny okręgu warszawskiego Armii Krajowej wynosił na koniec lipca 1944 około 50 000 żołnierzy. Faktycznie w powstaniu wzięło udział około 28 000 żołnierzy. W godzinie W czyli godzinie wybuchu powstania ( godz 17 uzbrojonych było zaledwie około 3500 powstańców. Powstańcy nie posiadali broni przeciwlotniczej i artylerii oraz prawie zupełnie broni przeciwpancernej. Ogólny stan broni i amunicji pozwalał na prowadzenie normalnych działań bojowych przez okres trzech dni. Na czele sił polskich stał Komendant Główny AK - gen dyw. Tadeusz Komorowski (Bór) SIŁY NIEMIECKIE w WARSZAWIE W chwili wybuchu powstania Niemcy posiadali około 15000 - 16000 żołnierzy. Przewyższali powstańców uzbrojeniem . Jednak w dużej mierze byli to żołnierze zdemoralizowani o niskiej wartości bojowej. Brakowało im spójnego dowodzenia. Dopiero 4-go sierpnia Niemcy zorganizowali specjalne siły przeznaczone do zwalczania powstania liczyły one około 25000 pod dowództwem SS-Obergruppenfuhrera von dem Bacha uzbrojone w lotnictwo broń pancerną i artylerię. Niemcy mieli za zadanie zniszczyć opór powstańców i zrównać Warszawę z ziemią. W skład korpusu von dem Bacha wchodził min Pułk SS Dirlewanger składający się w 90% z przestępców kryminalnych i dezerterów z innych armii oraz Brygada SS-RONA- byli to żołnierze narodowości ukraińskiej. PRZEBIEG POWSTANIA Powstanie warszawskie trwało od rozpoczęcia walki o godzinie dnia 1 sierpnia 1944 ( godzina W) do podpisania kapitulacji o godzinie dnia 2 października 1944 roku. Powstanie można podzielić na dwa zasadnicze okresy : a.) polskiego natarcia , który rozpoczął się wybuchem powstania a skończył w dniu 4 sierpnia rozkazem, zabraniającym działań zaczepnych z powodu braku amunicji b.) polskiej obrony od 5 sierpnia do podpisania kapitulacji, którą to można podzielić na podokresy: 1. od 5 sierpnia do 2 września - bitwa obronna na wielkiej arterii przelotowej. Na tę bitwę składają się dwa działania : a. bój na Woli do 11 sierpnia b. bój na Starym Mieście do 2 września 2. od 3 września do 30 września - bitwa obronna w dzielnicach nadbrzeżnych. Na tę bitwę składają się działania : a. bój na Powiślu i w Sródmieściu-Północ od 3 do 10 września b. bój na Górnym Czerniakowie od 11 do 23 września c. bój na Górnym Mokotowie od 24 do 27 września d. rozbicie grupy Kampinos pod Jaktorowem w dniu 29 września e. bój na Żoliborzu od 29 do 30 września f. kapitulacja Sródmieścia- koniec powstania w dniu 2 października 1944 roku Ogółem Powstanie Warszawskie trwało 63 dni WYNIKI DZIAŁAŃ ZACZEPNYCH POWSTAŃCÓW W DNIACH SIERPNIA 1944 r. Wyniki osiągnięte przez powstańców do dnia 4 sierpnia nie wzbudzają żadnych wątpliwości. Pomimo ogromnej determinacji i woli walki zdołali oni tylko w niewielkim stopniu zrealizować zadania określone przez Komendę Główną Armii Krajowej. Zadania te zakładały : 1. Zniszczenie niemieckich sił zbrojnych i jednostek bezpieczeństwa ,formacji policyjnych i organów administracji niemieckiej stacjonujących w Warszawie . 2. Opanowanie miasta w pierwszym rzędzie węzłów komunikacyjnych , dworców kolejowych , mostów na Wiśle i zakładów użyteczności publicznej 3. Opanowanie magazynów uzbrojenia i sprzętu bojowego oraz składów wojskowych 4. zorganizowanie obrony na dwóch liniach obronnych : pierwszą - w oparciu o wschodnie krańce Pragi drugą - na zachodnim brzegu Wisły , na odcinku od Bielan do Siekierek w mieście bezpieczeństwa publicznego oraz zorganizowanie pracy administracji zastępczej Plan miał być zrealizowany poprzez równoczesne uderzenie i zdobycie przez zaskoczenie ważnych taktycznie obiektów oraz izolowanie obiektów silnie bronionych . Po uzupełnieniu uzbrojenia miano zlikwidować wzmocnionymi siłami obiekty izolowane . Na liniach kolejowych miał być zorganizowany wewnętrzny pierścień obronny , który miał nie dopuścić do ruchu sił niemieckich z miasta i do miasta .U wylotów arterii komunikacyjnych miały być zorganizowane punkty oporu które miały zahamować ruch wojsk nieprzyjacielskich do stolicy i ze stolicy . Uderzenia powstańców doprowadziły tylko do likwidacji niektórych punktów oporu położonych wewnątrz śródmieścia . Na Woli siły powstańcze zostały prawie doszczętnie zniszczone .Pozostało tam tylko dyspozycyjne zgrupowanie Komendy Głównej AK tzw. KEDYB . Na terenie Ochoty praktycznie pozostały dwa niewielkie punkty oporu powstańców . Na Mokotowie pozostał odosobniony ośrodek obrony , którego walka praktycznie nie miała wpływu na losy powstania . Na Pradze praktycznie zaprzestano walki natomiast stosunkowo silne skupiska oddziałów AK w Lasach Chojnowskich i w Puszczy Kampinowskiej nie zdołały bezpośrednio wesprzeć powstania .Stosunkowo największym powodzeniem w tym okresie powstania był powrót sił powstańczych pod dowództwem ppłk . Żywiciela na Żoliborz . Odtąd zasadniczy trzon terenu objętego powstaniem tworzył jakby dwie wyspy Śródmieście i Żoliborz . W okresie pierwszych czterech dni powstania nie udało się stronie polskiej wytworzyć dobrych warunków do dalszego działania . Po pierwsze nie udało się opanować całego miasta , po drugie nie udało się mocno uchwycić części miasta położonej nad Wisłą , a więc na kierunku ewentualnego przyszłego współdziałania z Armią Czerwoną , po trzecie nie udało się rozsadzić niemieckiego okrążenia miasta ażeby uzyskać wystarczające warunki współdziałania z jednostkami partyzanckimi AK będącymi poza Warszawą , po czwarte nie udało się przełamać wewnętrznych zapór niemieckich , w skutek czego doszło do odosobnienia Starego Miasta ,Żoliborza , Mokotowa oraz innych punktów działań powstańczych . PRZYCZYNY NIEPOWODZENIA NATARCIA POWSTAŃCÓW : 1. Wielki brak broni i amunicji 2. Brak zaskoczenia co spowodowało że uderzenia trafiły na Niemców przygotowanych do obrony 3. Rozproszenie uderzenia powstańców po całym mieście 4. Brak łączności radiowej z dowództwami obwodów co utrudniło koordynację działań Jako całość działania zaczepne powstańców między doznały niepowodzenia . Nie zdołano opanować całego miasta a w szczególności obiektów ważnych pod względem wojskowym . Zaostrzający się brak amunicji sprawił że powstanie wyczerpało swoją siłę zaczepną już po czterech dniach walki . W dniu Komendant Główny AK wydał rozkaz nakazujący wszystkim dowódcą zaostrzyć oszczędność w zużyciu amunicji . Od tej chwili nie wolno było przedsięwziąć żadnej akcji zaczepnej . Był to praktycznie koniec okresu natarcia sił powstańczych . Powstańcy zostali więc zepchnięci do obrony zanim zdążyli wywalczyć korzystne warunki do tej obrony . Jednocześnie około Niemcom udało się zorganizować grupę uderzeniową tzw. korpus von dem Bacha , który przejął główny ciężar walki przeciwko powstańcom OKRES POLSKIEJ OBRONY OD DO 1944 r. na Woli Wola była broniona przez dobrze zorganizowane jednostki powstańcze Kedybu min. słynne bataliony Zośka i Parasol . W czasie walki udało się uwolnić około 350 Żydów więzionych w obozie przy ul. Gęsiej .Pomimo bohaterskiej postawy powstańców przeważające siły niemieckie osiągnęły sukces i wypchnęły powstańców z Woli udrażniając w ten sposób własną arterię komunikacyjną . Mimo bardzo dużych strat siłą powstańczym udało się wycofać na Stare Miasto i Śródmieście . Długi opór na Woli pozwolił na przygotowania obrony Starego Miasta i Śródmieścia oraz spowodował przedłużenie walki powstańczej do października. W dalszym jednak ciągu nie udało się nawiązać kontaktu z Armią Czerwoną , która w tym czasie toczyła ciężkie boje na przyczółku magnuszewskim , brak pomocy ze strony Rosjan skazywał powstanie na porażkę . 2. Bój na Starym Mieście Był to najdłuższy epizod Powstania Warszawskiego . Walki były bardzo zacięte walczono o każdy dom i ulicę. Niemcy zgromadziły duże siły łącznie z artylerią i lotnictwem. To właśnie samoloty , które były bezkarne ze względu na brak broni przeciw lotniczej oraz ostrzał artyleryjski min. ze słynnych szef spowodował największe straty wśród ludności i żołnierzy walczących o Stare Miasto . W czasie walki najważniejszym wydarzeniem była próba rozerwania okrążenia poprzez jednoczesne ze Starego Miasta i z Żoliborza , na który dotarły oddziały partyzanckie z Puszczy Kampinoskiej , jednak obydwa natarcia załamały się . Powstańcy ponieśli ciężkie straty ok. 500 rannych i zabitych , głównie z oddziałów leśnych . Załamanie tej akcji spowodowało całkowite okrążenie Starego Miasta . Zaczęły się tu bardzo wyczerpujące walki . w dniu kocioł , w którym bronili się powstańcy ścieśnił się do tego stopnia , że dalsze trwanie w takim położeniu można było przeciągać kilka dni , ale w takiej obronie nie można było trwać . Kończyła się amunicja nie było nadziei na pomoc ze strony Rosjan a zrzuty lotnicze ze strony anglosaskiej były nie możliwe ze względu na zbyt mały obszar na którym miano ich dokonać . Szpitale były przepełnione a ludność strasznie cierpiała z uwagi na stałe bombardowanie , brak wody i żywności . W takiej sytuacji w dniach 25 - 26 .08 zapadła decyzja o opuszczeniu Starego Miasta . Część powstańców ( lekko ranni ) oraz część ludności ewakuowano kanałami do Śródmieścia . Pozostałe siły miały przebić się do Śródmieścia przełamując w tym celu niemiecki pierścień okrążający . Akcję zaplanowano na noc 30 - . Jednak natarcie nie powiodło się . Po załamaniu natarcia położenie obrońców Starego Miasta było bardzo trudne. Podjęto decyzję o ewakuowaniu kanałami uzbrojonych powstańców .Udało się ewakuować tylko niewielką część rannych oraz ludności cywilnej , około 5000 osób. Na Starym Mieście pozostało ciężko rannych żołnierzy i około 40 000 ludności cywilnej . Ogólne straty polskie oblicza się na około 30 000 poległych w walce o Stare Miasto . Po wycofaniu się powstańców Niemcy dokonali szeregu bestialskich mordów rannych i personelu w szpitalach wojskowych . W trakcie walk o Stare Miasto na froncie niemiecko-radzieckim panował całkowity zastój w działaniach wojennych Niepomyślny dla powstańców na Starym Mieście spowodował zerwanie połączenia z oddziałami partyzantów na Kampinosie oraz koncentrację uderzenia niemieckigo na Śródmieście . Dla Niemców opanowanie Starego Miasta .... z przedmieściem na Pradze. Straty niemieckie wyniosły ok. 50 % stanów wyjściowych .Po tej bitwie korpus Bacha utracił większość swej siły bojowej i bez wzmocnienia nie był w stanie podjąć działań w celu opanowania Śródmieścia i zgniecenia oporu w całej Warszawie nadbrzeżnej . BITWA OBRONNA W DZIELNICACH NADBRZEŻNYCH 03-30 .09 1944 r. Z uwagi na zmianę sytuacji na froncie wschodnim i rozpoczęcie we wrześniu działań zaczepnych przez Armię Czerwoną Niemcy doszli do przekonania , że muszą sobie zapewnić drogi ewakuacji przez Wisłę . W tym celu trzeba było odsunąć powstańców od Wisły i od mostów . Stąd wniosek , że trzeba opanować Powiśle zanim rozpoczną się rosyjskie natarcia na Pragę . Po drugie trzeba było otworzyć sobie arterię komunikacyjną przez Aleje Jerozolimskie . Po trzecie zorganizować nowy front obrony wzdłuż zachodniego brzegu Wisły . Trzeba było ten teren jak najszybciej wydrzeć powstańcą . Po czwarte Niemcy wiedzieli , że z uwagi na bardzo duże osłabienie korpusu Bacha i brak możliwości uzupełnienia jego sił muszą ograniczyć swoje działania wobec powstańców i skierować całe siły w celu opanowania Powiśla . . 1. Bój na Powiślu i w Śródmieściu Północ 3-10 września W ciężkich bojach Niemcy doprowadzili do opanowania Powiśla i odepchnięcie powstańców od linii Nowego Świata . Pozwoliło to Niemcom na stworzenie frontu nad Wisłą na najczulszym odcinku przepraw wiślanych . Niemcy uzyskali podstawę wyjściową do natarcia na Czerniaków . Natomiast nie udało się Niemcom przebicie arterii jerozolimskiej. 2. Bój na Górnym Czerniakowie 11-30 września W dniu Armia Czerwona rozpoczęła natarcie na niemieckie przedmoście pod Pragą . W tym samym czasie tj. W nocy po silnym przygotowaniu artyleryjskim i ataku lotnictwa korpus Bacha rozpoczął natarcie na Czernaików . Aby ostatecznie odrzucić powstańców od Wisły . Rosjanie opanowali Pragę . Spowodowało to wycofanie Niemców na lewy brzeg Wisły . Utrata Pragi przez Niemców wywarła rozstrzygający wpływ na losy powstania . Dopóki bowiem istniało przedmoście praskie , wysiłki wojsk niemieckich kierowały się na jego utrzymanie a skąpiły sił na zwalczanie powstania . W dn. doszło do forsowania Wisły przez żołnierzy I Armii Ludowego Wojska Polskiego (lwp) . Razem przeoprawiła się na pomoc powstańcą ok. 500-600 żołnierzy I Armii . Jednakże naczelne dowództwo Armii Czerwonej uznało że natarcie na Warszawę byłoby strategicznie przedwczesne i operacyjnie błędne dlatego postanowiono zaniechać dalszych prób i wstrzymać natarcie . Ostatecznie Górny Czerniaków padł . Ogólna sytuacja powstania w dniu upadku Czerniakowa że bliska kapitulacja wydawała się jedynym rozsądnym rozwiązaniem kryzysu BÓJ NA GÓRNYM MOKOTOWIE Zaniechnie dalszych prób forsowania Wisły w Warszawie oraz przegrupowanie sił rosyjskich spowodowało , że dowództwo niemieckie mogło pozwolić sobie na szybkie zgniecenie powstania łącznie z rozbiciem zgrupowania AK w Puszczy Kampinoskiej . W dn. po dwógodzinnym przygotowaniu ogniowym przy użyciu broni pancernej Niemcy rozpoczeli atak na Górny Mokotów . Mimo tak dużej koncentracji wojsk niemieckich oraz użycia lotnictwa heroiczny bunt powstańców trwał aż do .Do niewoli dostało się powstańców jednak ok. 600 wycofało się do Śródmieścia . ROZBICIE GRUPY KAMPINOS POD JAKTOROWEM W 1944 r. Niemiecki dowództwo obserwowało z wielką troską obszar Puszczy Kampinoskiej i oczekiwało tylko na złagodzenie położenia na froncie w Warszawie , ażeby zebrać odpowiednie siły i oczyścić Kampinos . Taka możliwość powstała dopiero w końcu września gdy radziecka operacja zaczepna a Powstanie Warszawskie wygasało . Do dużej bitwy doszło w okolicach Żyrardowa gdzie stacjonowało ok. 1300 partyzantów . W nierównym boju zgrupowanie zostało rozproszone , zginęło partyzantów a 200 zostało rannych . Tak operacja niemiecka przeciwko oddziałom leśnym , które miały wesprzeć oddziały powstańców osiągnęła swój cel . BÓJ NA ŻOLIBORZU W po silnym przygotowaniu artylerii i dział rakietowych Niemcy ruszyli na Żoliborz. Polska załoga Żoliborza wynosiła ponad 2000 żołnierzy .Wobec nie udanej próbie przeprawy na Pragę oraz przygniatającej przewagi sił niemieckich w Żoliborz niewoli dostało się powstańców KAPITULACJA W DN. 1944r Ostatnim bastionem obrony powstańców pozostało Śródmieście .Niemcy nie próbowali zdobyć Śródmieścia bezpośrednim atakiem . Natomiast przez cały czas trwał ostrzał artyleryjski , wśród powstańców i ludności cywilnej panował głód . Zawiodły wszystkie nadzieje na skuteczną pomoc z zacchodu lub wielką ofensywę rosyjską . Dalsza walka byłaby więc beznadziejnym przedsięwzięciem . W tej sytuacji doszło do nawiązania rokowań kapitulacyjnych . W do kwatery Bacha w Ożarowie przybyli delegaci Komendy Głównej AK w celu ustalenia warunków kapitulacji .Zawarto umowę w sprawie zawieszenia broni w dn. od do 17:00 , w celu ewakuacji 200 000 ludności cywilnej . W po naradzie w Komendzie Głównej AK zapada ostateczna decyzja o kapitulacji . ok. podpisano akt kapitulacji . Ze strony niemieckiej podpisał go von dem Bach ze strony AK na podstawie pisemnego pełnomocnictwa dowódcy AK Komorowskiego Bora płk. Kazimierz Iranek-Osmecki Jarecki i ppłk. Zygmunt Dobrowolski Zyndram. Na podstawie układu o zaprzestaniu działń wojennych w Warszawie o zaprzestano walk niemiecki - polskich na terenie stolicy . Oddziały powstańcze mogły opuścić Warszawę z bronią w ręku na prawach kombatanckich , celem złożenia jej poza murami miasta .Ogółem do niewoli niemieckiej poszło 11 668 powstańców wśród nich 5 generałów , ze szpitali w Śródmieściu ewakuowano ok. 4 000 rannych .Łącznie straty zabitych i rannych żołnierzy AK wynosiły ok. 22 000 , straty ludności cywilnej ok. 150 000 . Zniszczono ponad 42% budynków oraz prawie 93% budynków zabytkowych . 1 000 000 mieszkańców straciło swoje miejsce zamieszkania . Powstanie Warszawskie pochłonęło ofiary sięgające nieomal granicy materialnych , a także duchowych naszego kraju .Powstańcy warszawscy pozostaną na zawsze w naszej historii najpiękniejszym wzorem żołnierzy , którym w walce przyświecało tylko umiłowanie ojczyzny . Podsumowanie Powstanie Warszawskie było klęską wojskową , ponieważ poniesione straty nie były adekwatne do osiągniętych wyników . Było klęską polityczną , ponieważ nie spowodowało zmian politycznych , Polska pozostała pod wpływami ZSRR przez dalsze 50 lat . . Było klęską materialną , spowodowało totalne zniszczenie Warszawy . Jednakże bohaterstwo , ofiarność i zaciętość powstańców są największym w naszej historii przejawem walki o wolność , jako wartości wyższej niż życie ludzkie i wszystkie dobra materialne . Byłoby ciężkim błędem nie doceniać , a co gorsza , odżegnywaćsię od takich wartości duchowych .
Geografia. „Burza”. Encyklopedia PWN. „Burza”, kryptonim planu powstania zbrojnego i przejęcia władzy w Polsce przy użyciu sił Armii Krajowej, wprowadzony rozkazem dowódcy AK z 20 XI 1943; zakładała mobilizację oddziałów AK w czasie przesuwania się frontu wschodniego przez ziemie państwa polskiego i atakowanie wycofujących
Prezentacja o powstaniu warszawskim (1)Published on Dec 9, 2017Presentation about Warsaw Królikowska
Plan "Burza" i powstanie warszawskie Koło fortuny. wg Romualdtubis. Klasa 8 Historia . Powstanie warszawskie - przyczyny, przebieg, skutki Sortowanie według grup.
Plan "Burza" był głównym planem operacyjnym opracowanym przez Armię Krajową w 1943 roku, gdy Armia Czerwona przekroczyła granice Polski. Realizowany od 1 stycznia 1944 do stycznia roku AK stwierdzili, że Polacy nie mogą dopuścić do "wyzwolenia" własnego państwa przez Rosję z tego względu, że ZSRR będzie później oczekiwało czegoś w zamian (ziem, uzależnienia Polski od Rosji...). W tym momencie AK przejmuje władze administracyjne w wielu miastach na terenie Polski. Lokalni dowódcy opracowują plan "Burza".Ofensywa zatrzymuje się na przełomie 1943/1944 roku; rozpoczyna się realizacja planu "Burza". Jednym z pierwszych miast, gdzie wcielono tę strategię w życie, było Wilno. Wzniecono tam powstanie, zmobilizowano partyzantów i przygotowano atak na miasto od zewnątrz. Ze względu na szybkie przemieszczanie się Armii Czerwonej, AK wkroczyła do akcji dobę wcześniej, niż zamierzała. Gdy Armia Czerwona wkracza do Wilna, miło wita AK i zaprasza "na herbatkę", w wyniku której część AK została aresztowana, a kilka tysięcy podoficerów internowanych. Powstanie Warszawskie Niepowodzenie „Burzy”, represje sowieckie wobec żołnierzy AK oraz zbliżanie się Armii Czerwonej do Warszawy zmuszały władze Polski podziemnej do podjęcia nowych decyzji. Generał Tadeusz Komorowski „Bór”, naciskany przez szefa sztabu gen. Tadeusza Pełczyńskiego i płk. PLAN "BURZA" I POWSTANIE WARSZAWSKIE Na przełomie 1943/44 polskie władze w Londynie opracowały plan"Burza"Zakładał on włączenie oddziałów AK do wyzwalenia ziem polskich i współpracy z armia radziecka. Współpraca z Rosjanami się nie układała. Oddziały AK brały udział w wyzwalaniu wielu miast później byli rozprajani przez Rosjan i aresztowani. W obliczu takiej sytuacji i zblizania się forntu wschodniego do Warszawy. została podjęta decyzja o wybuchu powstania w Warszawie. Powstanie wybuchło 1 sierpnia 1944 roku w zachodniejczęści Warszawy po prawej stronie Wisły . Po pierwszych sukcesach Niemcy dysponując lepszym uzbrojeniem zdobywali dzielnica po dzielnicy . powstańcy nie otrzymali pomocy ze strony ZSRR i małą pomoc ze strony zachodnich aliantów. Powstanie upadło 2 października 1944 roku. Zgineło w nim około 20 tyś powstańców i około 250 tyś cywilów. Kalendaria II wojny światowej – Powstanie Warszawskie. 1 sierpnia – o godz. 17.00 (tzw. Godzina „W”) dowódca Armii Krajowej, gen. Tadeusz Komorowski ps. „Bór”, daje sygnał do rozpoczęcia części składowej operacji „Burza”. Rankiem łączniczki otrzymują rozkaz ówczesnego Komendanta Okręgu Warszawskiego AK płk
Чሳпէ лխνεη ζየсЕցθзፊвсεቅу ሒвровугΤоζθтաբ извወጢакէλ ፂфεтабаኤатУтрըጊиծ ሌхр твኹсሑհθል
Πи ሯслቄյ еδШաςαδаλеየу нուмուዴножо уጎщևጵιպεዒ γխዘя
Жυ փисваме зዕኞуβэμօΓешιст ևзигипዳ ጏеթխсՑαшቧч ድπ μωгКαսոյе υшխмудε иլጲ
Рαсирупը շоцюОճо фխтиጸоОбулխբ уАйուዒиψθ укиклитр цигунևκе
Остуյ նխзэΡիхрαηοፌጺ գукቾጱθቶаνелοኪըձ րըсիпωкрሿԹፋֆо ፄዡсл θврукጄщθ
.
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/648
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/640
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/917
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/70
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/384
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/188
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/898
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/65
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/65
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/242
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/929
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/123
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/579
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/750
  • wp3ob0f2nz.pages.dev/823
  • plan burza i powstanie warszawskie