25 października 2015 14 lipca 2022 Radomsko było miejscem, w którym szlachta zadecydowała, że Królem Polski (tak – królem, nie królową!) zostanie Jadwiga Andegaweńska. W 1370 roku zmarł ostatni król z dynastii Piastów – Kazimierz Wielki. Nie pozostawił on po sobie potomka płci męskiej, który mógłby objąć tron. Nowym królem został więc siostrzeniec Kazimierza – Ludwik Węgierski (panował on w latach 1370-1382). Również on nie pozostawił po sobie męskiego potomka. Zorganizowano więc zjazd, na którym debatowano nad rozwiązaniem problemu bezkrólewia. Nieprzypadkowo wybór miejsca zjazdu padł na Radomsko, leżące na granicy dwóch ważnych krain – Wielkopolski oraz Małopolski. 27 listopada 1382 roku w Radomsku zawarto ugodę pomiędzy „tota communitas” z Wielkopolski (reprezentowali ich baronowie z tego obszaru), „nobiles” oraz „milites” a „communitas” z Małopolski, Sieradza oraz Łęczycy. Ugoda dotyczyła dochowania i przestrzegania umów w związku z następowaniem na tron córki zmarłego króla Ludwika. Nie dopuszczono wówczas na tron królewski Zygmunta Luksemburczyka, który był zaręczony ze starszą córką zmarłego króla Ludwika – Marią. Warto przeczytać w jaki sposób zjazd z 1382 roku opisał słynny kronikarz Jan z Czarnkowa. Fragment jego kroniki znajduje się tutaj. Z kolei 2 marca 1384 roku, również w Radomsku, odbył się zjazd mający charakter konfederacji. Niektórzy badacze historii mówią nawet o tym zjeździe jako o sejmie, ponieważ była tam obecna szlachta oraz – co do tej pory niespotykane – również mieszczanie. Spotkanie to odbyło się ze względu na przeciągające się bezkrólewie w Polsce. Ustalono wówczas że z każdej ziemi wybranych ma być sześciu panów, oraz dwóch mieszczan, którzy wspomagając starostę mieli rządzić krajem aż do koronacji króla. Na następcę tronu wybrano Jadwigę, która przybyła do Krakowa 14 października, a dwa dni później została koronowana. Zjazd z roku 1384 również opisał Jan z Czarnkowa. Fragment jego kroniki, poświęcony temu wydarzeniu znajduje się tutaj. Zjazdy szlachty w Radomsku są upamiętnione tablicą znajdującą się na murze klasztoru Franciszkanów. Informacje na ten temat znajdują się tutaj. 8375 razy oglądano od początku 1 razy oglądano dzisiajJan z Czarnkowa był znanym kronikarzem żyjącym w XIV wieku. Zasłynął on przede wszystkim z dzieła zwanego "Kroniką Jana z Czarnkowa". Jedna z części tejże kroniki jest poświęcona zjazdowi szlachty, który odbył się w Radomsku w 1382 roku. Poniżej znajduje się pełna treść rozdziału nr 64. Gdy nadszedł dzień Ś.…
zapytał(a) o 17:39 Co to sejmiki ziemskie i unia realna? Odpowiedzi WHISKEY odpowiedział(a) o 17:40 Sejmik Ziemski to w dawnej Polsce (od końca XIV wieku), był to zjazd całej szlachty z terenu danej ziemi bądź województwa. A Unia realna to związek dwóch lub większej liczby państw, oparty na wspólnych instytucjach państwowych. Hercia odpowiedział(a) o 17:40 Sejmik ziemski w dawnej Polsce (od końca XIV wieku), był to zjazd całej szlachty z terenu danej ziemi bądź województwa. Wywodził się ze zjazdu urzędników ziemi, na który zaczęła przybywać szlachta. Unia realna - związek dwóch lub większej liczby państw, oparty na wspólnych instytucjach państwowych. Unia realna rozwinęła się z unii personalnej. [LINK] [LINK] tu masz więcej^^ MaPeT_xD odpowiedział(a) o 17:41 Sejmik ziemski w dawnej Polsce (od końca XIV wieku), był to zjazd całej szlachty z terenu danej ziemi bądź województwa. Wywodził się ze zjazdu urzędników ziemi, na który zaczęła przybywać szlachta. Unia realna - związek dwóch lub większej liczby państw, oparty na wspólnych instytucjach państwowych. Unia realna rozwinęła się z unii personalnej. aga2822 odpowiedział(a) o 18:53 sejmik ziemski to lokalny zjazd szlachty Uważasz, że znasz lepszą odpowiedź? lub
Zjazd taki nazwano sejmikiem. Oprócz miejscowej szlachty brali w nim udział także urzędnicy królewscy. Ponieważ stosunkowo szybko upowszechniła się zasada, że urzędy może sprawować tylko osoba posiadająca majątek na danym terenie, sejmiki stały się praktycznie zjazdami partykularnymi.
Związek Szlachty Polskiej Kresów Wschodnich obchodził swoje 15-lecie w Skrzatuszu. Szlachcicom i rycerzom przewodził król Jan III Sobieski. Zjazdowi przewodził symbolicznie król Jan III Sobieski w otoczeniu dworskiej świty, w oprawie GRH "Sarmackie dziedzictwo" z Bydgoszczy. ks. Wojciech Parfianowicz /Foto Gość Najpierw w bazylice, potem w wiejskiej świetlicy, a w końcu na lokalnym ranczo zebrali się 20 czerwca członkowie i sympatycy Związku Szlachty Polskiej Kresów Wschodnich, a także grupy rekonstrukcyjne i zaproszeni goście, wśród których znaleźli się Łukasz Szeliga – prezes Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego i Arkadiusz Kubich, wicestarosta pilski. Nie zabrakło salw z armaty wiwatówki, walk na szable czy strzelania z łuku, a także sutego jadła. Zjazd Szlachty Polskiej w Skrzatuszu - 20 czerwca 2020 Gość Koszalińsko-Kołobrzeski Zjazdowi przewodził symbolicznie król Jan III Sobieski, w którego wcielił się Waldemar Młodawski z grupy rekonstrukcji historycznej "Sarmackie dziedzictwo" z Bydgoszczy. Wydarzenie było połączone z doroczną sołtysówką. Na obchody kolejnej, tym razem okrągłej 15. rocznicy powstania związku wybrano Skrzatusz. Rodzimą szlachtę reprezentował tu Piotr Klejna, prezes Fundacji Pro Historia et Patria, potomek płk. Jerzego Klejny, członka gwardii przybocznej króla Jana III Sobieskiego, któremu za zasługi nadano włości w okolicy Skrzatusza. Sołtys Skrzatusza Janusz Drożdż jest dumny, że 15-lecie ZSzP odbywa się właśnie tu. – Chcemy doceniać tych, dzięki którym rozwija się patriotyzm i zapraszać ich w miejsca, w których żyjemy, pokazując to, z czego my możemy być dumni – mówi. Jak dodaje, chociaż sława Skrzatusza jeszcze nie wszędzie dotarła, to wystarczy trochę pasji i wiedzy, by zainteresować ludzi tym wyjątkowym miejscem. – Chcemy ściągać tu gości z całego kraju, by nie tylko dać im piękne wspomnienia, ale też rozgłosić sławę naszej wsi, bazyliki, serdeczności mieszkańców. To będzie procentować. Arkadiusz Kubich wicestarosta pilski przekonuje, że szlacheckie wartości to promocja patriotyzmu. – Szlachta polska zawsze dbała o tradycję, o polskość, a w trudnych czasach – gdy trzeba było stanąć w obronie niepodległości czy wiary, chwytała za szable. Honor szlachecki wciąż jest wartością, którą się ceni, tak potrzebną w dzisiejszych czasach – mówi wicestarosta i dodaje, że nie chodzi w tym o pochodzenie. – Dziś człowiek szlachetny oznacza każdego, kto pokazuje tę wartość swoim człowieczeństwem. Do etosu rycerza nawiązał w bazylice ks. Paweł Haraburda podczas Mszy św., rozpoczynającej skrzatuski zjazd. – Rycerz żyje po to, żeby walczyć o drugiego człowieka i żeby ten człowiek stanął w centrum jego życia – mówił w homilii w oparciu o życiorys św. Ignacego z Loyoli. – Dar męstwa jest niezwykłym darem Ducha Świętego, który odnajdujemy przede wszystkim w Chrystusie. On wziął na siebie zło całego świata, po to, by tam, na Krzyżu, zareagować na to zło miłością. To jest szczyt męstwa. Podczas biesiadnej części zjazdu uczestnicy mieli okazję zobaczyć inscenizację legendy o studni i kielichu, podług której uznana za historyczny fakt wizyta króla Jana III Sobieskiego w Skrzatuszu w 1680 roku podyktowana była królewskim pragnieniem uproszenia potomka u Matki Bożej Bolesnej. Prośba została wysłuchana, królowi urodził się syn Aleksander. Legendę zaprezentowała grupa rekonstrukcji historycznej "Sarmackie dziedzictwo" z Bydgoszczy. Jak wyjaśnia odgrywający rolę króla Waldemar Młodawski, który o Skrzatuszu i tutejszej bazylice słyszał już wcześniej, nie we wszystkich kręgach pasjonatów ta barokowa perełka jest znana. Według niego zjazd pasjonatów historii z różnych stron Polski to okazja, by poznać tę bazylikę, jej historię i legendy. Polska jest według niego krajem tak bogatym kulturowo, że wciąż można poznawać nowe rzeczy o jej historii. Uważa, że prezentacja tego w formie rekonstrukcji jest świetną lekcją historii. – Prezentujemy tu kulturę XVII wieku, okresu, kiedy Polska była mocarstwem sięgającym od morza do morza, krajem otwartym, tolerancyjnym do tego stopnia, że to do niej uciekali dyskryminowani z ościennych krajów – mówi Waldemar Młodawski. – Dzięki temu, że byliśmy silni jako kraj i mocni w wierze, potrafiliśmy żyć w zgodzie z sąsiadami, co więcej, cieszyliśmy się ich szacunkiem. Organizatorem zjazdu było Stowarzyszenie Przyjazna Wieś Skrzatusz.
sarmatyzm. utrwalone przez działaczy polskiego oświecenia negatywne określenie ideologii przyjętej i propagowanej przez szlachtę polską od końca XVI do drugiej połowy XVIII wieku. Opierała się ona na przekonaniu, że szlachta polska pochodzi od Sarmatów – starożytnego ludu zamieszkującego początkowo między Dolną Wołgą a Donem.
Nasze podejście do Rzeczpospolitej Obojga Narodów jest dosyć wybiórcze. Z bogatej tradycji państwa składającego się z kilku różnych kultur destylujemy pewien obraz i w prosty sposób przekładamy ją jako tylko polską tradycję. Dokonujemy prostego zawężenia jej zwyczajów i niejako uznajemy się jedynymi spadkobiercami tego politycznego dosyć powszechnym zachowaniem (który łatwo znaleźć i w narracji lewicowej, i prawicowej) jest proste utożsamienie szlachty z Polakami, przy zupełnym pominięciu jednej, niezwykle istotnej kwestii. I Rzeczpospolita dzieliła się na naród polityczny i na mieszkańców. Do pierwszego zaliczano całą szlachtę, do drugiego wszystkich, którzy żyli w granicach wielonarodowościowego politycznyNie można w prosty sposób przekładać narodu politycznego na narodowość w znaczeniu dzisiejszym. Kwestia pochodzenia (w sensie pochodzenia etnicznego) nie była czynnikiem dominującym, ważne było przynależenie do grupy społecznej jaką była dawna kasta rycerska. Szlachcicem można było zostać dzięki nominacji. Naród polityczny, czyli szlachta składał się z Polaków, Rusinów, Litwinów, Inflantczyków, Niemców i Tatarów, a nawet Francuzów, Szkotów, czy w pojedynczych wypadkach i z która wprowadza zamęt jest specyficzne używanie terminu „polski” w czasach Rzeczpospolitej. Oznacza on zazwyczaj przynależność do kultury polskiej, która była dominująca wśród szlachty. Korona była tą częścią Rzeczpospolitej, która z jednej strony znajdowała się najbliżej Zachodu, a po drugie miała najsilniejsze oddziaływanie kulturotwórcze. Małopolska i Wielkopolska były centrami które rezonowały na całą Rzeczpospolitą, to na terenie Korony odbywały się sejmy, tam toczyło się najbujniejsze życie polityczne i kulturalne. Polski był dominującym językiem polityki (obok cały czas powszechnej łaciny). Dominującą religią został katolicyzm. Polskość okazała się terminem niejasnym, mogła oznaczać z jednej strony pochodzenie geograficzne, z drugiej przynależność do narodu kogo kolonizował i polscy bohaterowieParadoksalnie, podobne uproszczenie stosują zarówno zwolennicy lewicowych, jak i prawicowych narracji. Kiedy mówi się o Ukrainie, pojawia się niekiedy (najczęściej u polskich komentatorów) teza o staropolskim kolonializmie tych ziem. Rusinów traktuje się wtedy niemalże jak ludy Afryki, których kultura była zupełnie inna niż europejska. Tymczasem kiedy do Korony przyłączono tereny ukraińskie, istniała tam bogata kultura Rusinów. Oczywiście później zaczęła ona rozwijać się już w relacji do kultury łacińskiej jest taka, że idee które rozwinęły się w Rzeczpospolitej były kuszące. Nietrudno postawić się w położeniu ruskiej szlachty, która z jednej strony miała wzorce znane z Moskwy, a z drugiej obiecującą wizję wolności oferowaną przez Rzeczpospolitą. Nie bez kozery kraj ten był awangardą w Europie pod względem tolerancji i świadomego przeżywania idei prześledzi się rodowody szlachty kresowej, nie znajdzie się tam zbyt wielu Małopolan czy Wielkopolan (o Mazurach nie wspominając), ale dawnych Rusinów, wśród których przede wszystkim należy wymienić Jeremiego Wiśniowieckiego, który dokładnie tak samo nienawidzony był przez swoich poddanych, co magnaci z Małopolski. Trudno tez mówić o kolonizacji, kiedy znaczna część parlamentu w niektórych okresach była zdominowana przez Rusinów. Tadeusz Kościuszko, bohater Polaków, ale również Białorusinów (domena publiczna). Problemem był fakt, który dzisiaj zupełnie umyka, mianowicie niejednorodność Wielkiego Księstwa Litewskiego. Mówimy Litwa, ale przecież chodzi o księstwo rusko-litewskie. Pojawia się tutaj konflikt pamięci między Litwinami a Białorusinami o spuściznę po Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Osobnym, zupełnie innym problemem, jest fakt podnoszony przez niektórych wschodnich historyków, że błędem był brak walki o powstanie Rzeczpospolitej Trojga Narodów już w 1569 ma swoją drugą stronę. Wielu bohaterów narodowych Polska wchłonęła jako swoich, nie do końca zgodnie ze stanem faktycznym. Chyba najlepszym przykładem jest Tadeusz Kościuszko, który w równym stopniu był Polakiem, co Białorusinem, czy Adam Mickiewicz, którego przecież trudno zaliczyć do rdzenie polskiej można wyliczać więcej: mówiąc precyzyjniej, zwycięstwo pod Kircholmem nie było tylko zwycięstwem polskim, a wspólnym wysiłkiem Litwinów, Polaków i Inflantczyków. Podobny problem można mieć i z innymi triumfami i I Rzeczpospolitej jest dużo bardziej skomplikowana, niż mogłoby się wydawać. Jeszcze w XIX wieku Joachim Lelewel pisał, że należy walczyć za wolność „waszą i naszą”. Ale od tego czasu dużo się zmieniło. W pewnej mierze za sprawą Polaków, którzy zaczęli traktować spuściznę I Rzeczpospolitej tylko jako ich własną, a także ze względu na nowoczesne modele państwa i tendencje nacjonalistyczne. Skoro Polacy czuli się spadkobiercami Rzeczpospolitej Obojga Narodów, inni postanowili być dziedzicami chłopów, a nie szlachty, do której również należeli, bowiem stan ten znacznie bardziej się polonizował. Artykuły publicystyczne w naszym serwisie zawierają osobiste opinie naszych redaktorów i publicystów. Nie przedstawiają one oficjalnego stanowiska redakcji „ Masz inne zdanie i chcesz się nim podzielić na łamach „ Wyślij swój tekst na: [email protected]. Na każdy pomysł odpowiemy. Redakcja: Paweł Czechowski Polecamy e-book Sebastiana Adamkiewicza „Zrozumieć Polskę szlachecką”Sebastian Adamkiewicz„Zrozumieć Polskę szlachecką”Wydawca: PROMOHISTORIA [ Format ebooków: PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)Książkę można też kupić jako audiobook, w tej samej cenie. Przejdź do możliwości zakupu audiobooka!
Cytaty ze słowem rokosz Pracownicy łódzkiej Wytwórni Filmów Fabularnych podnieśli ostatnio gwałtowny rokosz przeciwko reżyserom. „Dzikie” wydaje im się, że ludzie ci zarabiają po sto tysięcy rocznie, podczas gdy robotnik zarabia na rok niewiele ponad dziesięć tysięcy. , źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór. Rzeczy mniejsze, 1998 Był to pierwszy przypadek czynnego udziału izraelskich Arabów w palestyńskim rokoszu i siłą rzeczy wzbudził powszechne oburzenie. , źródło: NKJP: Roman Frister: Kto swój, kto wróg, Polityka, 2001-09-08 Autonomia szlacheckiego dworu zaowocowała z jednej strony doktryną egalitaryzmu szlacheckiego, z drugiej - sprzyjała wzrostowi znaczenia sejmików szlacheckich [...] (jeden z XVII-wiecznych publicystów nazwał sejmiki, sejmy, rokosze, zjazdy, legacje, wojny itp. „kościołami cnoty obywatelskiej”). , źródło: NKJP: Łukasz Kądziela: Sarmatyzm, Wiedza i Życie, 1996 Gdy szlachta polska była niezadowolona z działań króla, buntowała się przeciw niemu i organizowała rokosze albo konfederacje., źródło: NKJP: Zadania historyczne i polonistyczne, Wieczór Wybrzeża, 2002-05-13 Gdy Zygmunt III Waza usiłował prowadzić politykę poza plecami narodu szlacheckiego, w 1606 r. wybuchł [...] rokosz Zebrzydowskiego., źródło: NKJP: Jerzy Besala: O dobrej szlachcie i zakutych rycerzach, Polityka, 2004-05-08 W 1606 r. wybuchł rokosz, od przywódcy zwany rokoszem Zebrzydowskiego. Bezpośrednim powodem tej wojny domowej był sejm 1606 r., na którym ponowiono żądania zaostrzonej ustawy przeciw tumultom, objęcia nią i duchownych, odbudowania zniszczonych zborów i cerkwi [...]., źródło: NKJP: Jerzy Ziomek: Renesans, 1973 Doświadczenia ostatnich lat przekonują, że po tej stronie politycznej areny trwają bezustanne roszady, rokosze, ucieczki, którym jednocześnie towarzyszą silne tendencje dośrodkowe., źródło: NKJP: Zepsuty barometr, Dziennik Polski, 2002-11-08 Już w czasie rokoszu sandomierskiego (1606-1608) szlachta przedstawiała projekty skarbów ziemskich i wojewódzkich, do których miały wpływać dobrowolne podatki obywateli na obronę i inne wydatki (kształcenie młodzieży) na terytorium działania sejmiku. , źródło: NKJP: Urszula Augustyniak: Historia Polski 1572-1795, 2008 Uzurpację suwerenności wyłącznie przez króla traktowano jako absolutum dominium, przejmowanie suwerenności przez szlachtę prowadziło do stawiania rokoszu ponad sejm - jedyne legalne gremium reprezentacji stanowej. , źródło: NKJP: Urszula Augustyniak: Historia Polski 1572-1795, 2008
Urzędnicy kancelaryjni sądów ziemskich i grodzkich w dawnej Polsce (1918) Stosunki narodościowe ziemi sanockiej w XV stuleciu (1921) Bartnictwo w dawnej Polsce (1923) Szkice z życia szlachty sanockiej w XV stuleciu (1923) Palestra i księgi sądowe sanockie w dawnej Polsce (1925) Wędrówki rodzin szlacheckich. Karta z dziejów szlachty
STRONA GŁÓWNA2016-10-24Autor: Katarzyna Podczaska1. Opracowania ogólneAbsolwenci Gimnazjum i Liceum Świętej Marii Magdaleny w Poznaniu 1805-1950, opr. A. Białobłocki, Poznań 1995. Adressbuch des Grundbesitzes im Grossherzogthum Posen, Berlin 1872. Aktywność gospodarcza ziemiaństwa w Polsce w XVIII-XX wieku, pod red. W. Cabana i M. B. Markowskiego, Kielce 1994. Aktywność kulturalno-oświatowa mazowieckich ziemian w XIX i XX wieku. Materiały z I konferencji naukowej z cyklu Ziemianie Mazowsza, Gołotczyzna 20 VI 2007, pod red. B. Umińskiej, Ciechanów 2007. Alek-Kowalski T., Formy organizacji i popierania nauki w Wielkopolsce. Socjologiczne studium porównawcze, Wrocław etc. 1970. Archiwalia rodzinno-majątkowe i kolekcje w zasobie Archiwum Państwowego w Białymstoku, opr. M. Kietliński, Białystok 2007. Beauvois D., Walka o ziemię. Szlachta polska na Ukrainie prawobrzeżnej pomiędzy caratem a ludem ukraińskim 1863-1914, Sejny 1996. Bogucki A., Dziedzictwo kultury szlachecko-ziemiańskiej w Bydgoszczy i okolicach, Bydgoszcz 2013. Boguski J., Rodziny drobnoszlacheckie okolic Czerwina, Ostrołęka 1999. Boguski J., Rodziny ziemiańskie okolic Ostrołęki, Ostrołęka 1996. Borkowska E. H., Rola Wielkopolan w życiu narodowym Górnego Śląska w końcu XIX i na początku XX wieku. Zarys problematyki, Gliwice 2012. Borowiak DS., Sprawa ordynacji rydzyńskiej na tle walki o ziemię w Poznańskiem na przełomie XIX i XX wieku, Poznań 2008. Borowski S., Rozwarstwienie wsi wielkopolskiej w latach 1807-1914. Studium statystyczne nad społecznymi i ekonomicznymi następstwami włączenia wsi w orbitę rynku, Poznań 1962. Bruchnalska M., Z obrony bohaterskiego Lwowa i Małopolski Wschodniej. Udział ziemianek, Lwów 1930. Chlebowska A., „Stare panny”, wdowy i rozwiedzione. Samotne szlachcianki w Prusach w latach 1815-1914 na przykładzie prowincji Pomorze, Szczecin 2012. Chorązki M., Ziemianie wobec wojny. Postawy właścicieli ziemskich województwa krakowskiego w latach 1939-1945, Kraków 2010. Dąbrowski J., Ziemianie Wileńszczyzny w Powstaniu Styczniowym 1863 roku. Przebieg powstania i udział w nim rodu Koziełł-Poklewskich oraz innych ziemian powiatu wilejskiego, Poznań 2001. Dębicka E., Genealogia psychiczna, Biblioteka genealogiczna t. 11, Wrocław 2012. Downar-Zapolska A., Poglądy ziemiaństwa polskiego Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Pomorza Gdańskiego ma pracę w rolnictwie w latach 1871-1914, Poznań 1990. Drewicz M., Prawo o wywłaszczeniu ziemian i likwidacji większych majątków ziemskich w Polsce w latach 1919-1952 jako czynnik zmiany społecznej oraz wykaz imienny nieruchomości ziemskich podlegających wykupowi przymusowemu na lata 1926-1939, Warszawa 1927. Dworecki Z., Poznań i Poznaniacy w latach drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939, Poznań 1994. Dziedzictwo. Ziemianie polscy i ich udział w życiu narodu, pod red. T. Chrzanowskiego, Kraków 1996. Dzieje Wielkopolski, t. 2 (lata 1793-1918), pod red. W. Jakóbczyka, Poznań 1973. Dzieje wsi wielkopolskiej, pod red. W. Rusińskiego, Poznań 1969. Encyklopedia Kresów, Kraków 2007. Epsztein T., Edukacja dzieci i młodzieży w polskich rodzinach ziemiańskich na Wołyniu, Podolu i Ukrainie w II poł. XIX w., Warszawa 1998. Epsztein T., Polska własność ziemska na Ukrainie. Gubernia kijowska, podolska i wołyńska w 1890 r., Warszawa 2008. Epsztein T., Spis ziemian Rzeczypospolitej Polskiej w roku 1930, Warszawa 1996. Epsztein T., Z piórem i paleta. Zainteresowania intelektualne i artystyczne ziemiaństwa polskiego na Ukrainie w II połowie XIX w., Warszawa 2005. Epsztein T., Ziemianie polscy na Wołyniu w XIX i XX w., Niepodległość i Pamięć. Czasopismo muzealno-historyczne, R. 15: 1008, nr 1, s. 79-198. Epsztein T., Ziemiaństwo w historiografii polskiej po 1989 r. Próba charakterystyki, Ciechanowskie Studia Muzealne, t. 5: 2007, s. 9-21. Fedorowicz J., Konopińska J., Marianna i róże. Życie codzienne w Wielkopolsce w latach 1890-1914 w tradycji rodzinnej, Warszawa 1977. Frankowski J., Zadłużenie gospodarstw rolnych w województwie poznańskim w latach 1932-36, Poznań 1938. Frycz K. S., Ziemiaństwo, Myśl Narodowa nr 17: 1935. Gałka B. W., Ziemianie i ich organizacje w Polsce lat 1918-1939, Gdynia 1992. Gałka B. W., Ziemianie w parlamencie II Rzeczypospolitej, Toruń 1999. Gałkowski P., Ziemianie i ich własność w Ziemi Dobrzyńskiej w latach 1918-1947, Rypin 1999. Gapys J., Ziemianie – członkowie wspierający Radę Główną Opiekuńczą 1939-1945, Almanach Historyczny, t. 9: 2007, s. 159-182. Gapys J., Ziemiaństwo w dystrykcie radomskim 1939-1945. Postawy społeczne i polityczne, Dzieje Najnowsze. Kwartalnik poświęcony historii XX wieku, nr 2: 2002, s. 85-92. Harnier von A., Beitrag zur Geschichte des deutschen Grossgrundbesitses im Lande der Netze und Warte, Essen Iwaniak S., Ziemiańskie dobra kulturowe w województwie kieleckim (1944-1946), Kielce 1996. Jackowski T., Przyszłość naszego ziemiaństwa w Wielkopolsce, odb. z Dziennika Poznańskiego, Poznań 1904. Jackowski T. G., W walce o polskość, Kraków 1972. Jaeger M., Ziemianie kaliscy wobec powstania styczniowego, Dobrzyckie Studia Ziemiańskie, nr 1: 2010, s. 45-67. Jakóbczyk W., Krocząc gościńcem wytyczonym przez Karola Marcinkowskiego, Poznań 2007. Jakóbczyk W., Pierwsze Centralne Towarzystwo Rolnicze w Poznańskim, Poznań 1939. Jakóbczyk W., Studia nad dziejami Wielkopolski XIX wieku. Dzieje pracy organicznej, t. 1-3, Poznań 1951-1967. Jakóbczyk W., Towarzystwo Naukowej Pomocy w Wielkopolsce 1841-1939, Poznań 1985. Jakóbczyk W., W Poznańskim Bazarze 1838-1939, Poznań 1986. Jakóbczyk W., Wielkopolskie kółka rolnicze 1866-1939, Poznań 1982. Jakóbczyk W., Wojacy – organicznicy - narodowcy, Gdańsk 1987. Jakubowicz J., Sagi rodów polskich, Lublin 2000. Jałowiecki M., Requiem dla ziemiaństwa, Warszawa 2003. Jankowiak S., Kasyno Gostyńskie 1835-1846. U początków pracy organicznej w Wielkopolsce, Gostyń 1996. Jasiewicz K., Lista strat ziemiaństwa polskiego 1939-1956, Warszawa 1995. Jasiewicz K., Zagłada polskich Kresów. Ziemiaństwo polskie na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczpospolitej pod okupacją sowiecką 1939-1941. Studium z dziejów zagłady dawnego narodu politycznego, Warszawa 1998. Jasiewicz K., Ziemianie wobec własnej zagłady oraz nieziemiańskie otoczenie wobec zagłady ziemiaństwa na Kresach Wschodnich RP 1939-1941, Przegląd Wschodni, z. 1: 1998, s. 103-118. Jasiewicz K., Ziemiaństwo i majątki ziemiańskie w okresie wojny obronnej 1939 r., Studia Historyczne, z. 2: 1996, s. 223-236. Jasiewicz K., Ziemiaństwo polskie w latach II wojny światowej. Próba systematyzacji czynników przetrwania, Studia Historyczne, z. 4: 1997, s. 537-551. Jasiewicz K., Zagłada ziemiaństwa kresowego, Warszawa 1997. Jaworski R., „Swój do swego”. Studium o kształtowaniu się zmysłu gospodarności Wielkopolan 1871-1914, Poznań 1998. Jurkowski R., Sukcesy i porażki. Ziemiaństwo polskie Ziem Zabranych w wyborach do Dumy Państwowej i Rady Państwa 1906-1913, Olsztyn 2009. Jurkowski R., Ziemiaństwo polskie Kresów Północno-Wschodnich 1864-1904. Działalność społeczno-gospodarcza, Warszawa 2001. Kaczmarek Z., Bank Handlowy w Warszawie S. A. 75 lat Oddziału w Poznaniu, Poznań 1995. Kaczmarek Z., Towarzystwo Tomasza Zana w Wielkopolsce i na Pomorzu (1920-1939), Warszawa 1985. Kaczmarek Z., Z dziejów ziemiaństwa gostyńskiego. Opis majętności Szelejewo Stanisława Karłowskiego w pierwszych latach II Rzeczypospolitej, Grabonoskie Zapiski Regionalne nr 4: 1994. Kałkowski A. M., Bazar Poznański. Zarys stuletnich dziejów 1838-1938, Poznań 1938. Karwowski S., Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego, t. I-III, Poznań 1918-1931. Kizwalter T., Ziemiaństwo połowy XIX w. wobec procesów modernizacji – idee kręgu Andrzeja Zamoyskiego, Przegląd Historyczny, t. 78: 1987, z. 4, s. 655-679. Komierowski R., Koła polskie w Berlinie 1847-1860, Poznań 1910. Komierowski R., Rys historyczny dwudziestopięcioletniego istnienia Towarzystwa Centralnego Gospodarczego na W. Ks. Poznańskie, Poznań 1886. Komorowski J., Ziemiaństwo jako przedmiot badań, Historyka. Studia Metodologiczne, t. 41: 2011, s. 109-135. Konopka M., Klejnot rodzinny, Warszawa 1992. Koprukowniak A., Ziemianie wobec problemu unickiego, Podlaski Kwartalnik Humanistyczny, nr 1: 1999, s. 91-111. Koprukowniak A., Ziemiaństwo Lubelszczyzny i Podlasia w XIX i XX wieku. Wybór prac z lat 1974-2005 wydany na jubileusz 75-lecia urodzin autora, Lublin 2005. Koprukowiak A., Ziemiaństwo w XVIII-XIX wieku. Konferencja naukowa, Radom, 7 grudnia 2004, Wschodni Rocznik Humanistyczny, t. 2: 2005, s. 445-446. Korzeniowska W., Ziemiaństwo na Górnym Śląsku w XIX i XX wieku. Studium monograficzne, Opole 1997. Kosk H., Generalicja polska, Pruszków 2001. Kosmanowa B., Biblioteki polskie w Wielkim Księstwie Poznańskim, Poznań 1982. Kosmanowie B. i M., Tytus Działyński i jego dzieło. 150 lat Biblioteki Kórnickiej, Wrocław 1978. Kosmowska-Kowalewska A., Kółka rolnicze i włościanek w Wielkopolsce, Poznań 1992. Kostrzewska E., Ruch organizacyjny ziemianek w Królestwie Polskim na początku XX wieku. Zarys dziejów w świetle prasy, Łódź 2007. Kościński K., Polskie ordynacje i związki rodzinne ze szczególnym uwzględnieniem ordynacji książąt Sułkowskich, Poznań 1909. Kowal S., Społeczeństwo Wielkopolski i Pomorza Nadwiślańskiego w latach 1871-1914, Poznań 1982. Kowecki J., Senatorowie i posłowie Sejmu Wielkiego, Warszawa 1991. Kozaczka M., Gospodarka ordynacji rodowych w Polsce: 1918-1939, Rzeszów 1996. Kozaczka M., Ziemiaństwo w województwie lwowskim w okresie międzywojennym, Prace Historyczno-Archiwalne, t. 15: 2005, s. 101-118. Kozłowski J., Niemcy w południowej Wielkopolsce (do 1918 r.), Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Poznaniu, nr 2: 1998, s. 223-242. Krajobraz wielkoobszarowych majątków ziemskich w Wielkopolsce – od Turwi do Sobiejuch. Materiały seminarium naukowo-konserwatorskiego Czempiń-Lubostroń 16-18 września 1992, pod red. A. Michałowskiego, Warszawa 1993. Krzepela J., Spis miejscowości i rodów ziemiańskich województwa pomorskiego, Kraków 1925. Książka jubileuszowa wydana w 50. rocznicę założenia Towarzystwa Rolniczego Inowrocławsko-Strzelińskiego, Inowrocław 1912. Księga adresowa gospodarstw rolnych województwa poznańskiego, Poznań 1926. Księga Jubileuszowa wydana w 50-tą rocznicę założenia Centralnego Towarzystwa Gospodarczego w Wielkim Księstwie Poznańskim, Poznań 1911. Kufel S., Nad Ziemiaństwem Polskim Kajetana Koźmiana. Interpretacje i konteksty, Zielona Góra 2000. Kulesza M., Patatyn M., Ziemiaństwo po 1945. Między eksterminacją a degradacją. Analiza zjawiska na przykładzie przedstawicieli rodu Grocholskich – Adama Remigiusza i Ksawerego, /w:/ Wyzwoleni, ale nie wolni (1945-1989). Studia z historii najnowszej, t. 2, pod red. A. Popławskiej, B. Świtalskiej-Starzeńskiej, M. Wasilewskiego, R. R. Wasilewskiego, Warszawa 2015, s. Statistisches Handbuch der Provinz Posen (…), Posen 1865. Kwilecki A., Stratyfikacja warstw wyższych w dawnej Polsce, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 1996, z. 1. Kwilecki A., Ziemiaństwo wielkopolskie, Warszawa 1998. Kwilecki A., Ziemiaństwo wielkopolskie. Między wsią a miastem, Poznań 2001. Kwilecki A. (red.), Ziemiaństwo wielkopolskie. W kręgu arystokracji, Poznań 2004. Kwilecki A., Zagłada wielkopolskiego ziemiaństwa, Przegląd Zachodni, 1996, nr 3, s. 129-136. Leitgeber S., Kolekcjonerzy, Dziennik Poznański z 4 III 1994 r. Leitgeber S., Poznańskie impresje, Poznań 1994. Leitgeber S., U Adamów Żółtowskich, Życie i Myśl nr 2: 1996, s. 49-58. Łaszkiewicz T., Ziemiaństwo niemieckie na Kujawach Zachodnich w okresie międzywojennym, Ziemia Kujawska, t. 15: 2002, s. 47-90. Łaszkiewicz T., Ziemiaństwo na Pomorzu w okresie dwudziestolecia międzywojennego – w perspektywie codzienności, Inowrocław-Toruń 2013. Łossowski P., Dyplomacja Drugiej Rzeczypospolitej. Z dziejów polskiej służby zagranicznej, Warszawa 1992. Łoś A., Styl życia ziemiaństwa polskiego po drugiej wojnie światowej, Lublin 2008. Łoś P. S., Szkice do portretu ziemian polskich XX wieku, Warszawa 2005. Łuczak A., Utracone decorum. Grabież dóbr kultury z majątków ziemiaństwa polskiego w Wielkopolsce w czasie okupacji niemieckiej w latach 1939-1945, Warszawa-Poznań 2011. Maciejewski J., Mickiewicza wielkopolskie drogi. Rekonstrukcje i refleksje, Poznań 1972. Magnateria polska jako warstwa społeczna, pod red. W. Czaplińskiego i A. Kerstena, Toruń 1974. Malanowski J. G., Ziemiaństwo, włościanie, dwór a wieś, Rocznik Warszawski, t. 34: 2006, s. 131-158. Malewski C., Rody szlacheckie w powiecie lidzkim na Litwie w XIX wieku, Wilno 2002. Małyszko S., Majątki wielkopolskie, t. III. Powiat ostrowski, Szreniawa 1996. Małyszko S., Gajda Ł., Majątki wielkopolskie, T. II: Powiat pleszewski, Szreniawa 1994. Marciniak R., Mężyński A., Polskie biblioteki wielkoziemiańskie (rodowe, ordynackie i fundacyjne) w okresie zaborów. Cz. 1 i 2, Studia o książce, t. 15: 1985; t. 16: 1986. Marek D., Ordynacja gołuchowska Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej (1830-1899), Poznań 1994. Markowski M. B., Obywatele ziemscy w województwie kieleckim 1918-1939, Kielce 1993. Markowski M. B., Sfery przemysłowe i ziemiaństwo w województwie kieleckim 1918-1939, Kielce 1990. Matelski D., Niemcy w Polsce w XX wieku, Warszawa 1999. Mężyński A., Wielkoziemiańskie biblioteki publiczne w Polsce w latach 1772-1918, Roczniki Biblioteczne, R. 46: 2002, s. 211-242. Mich W., Ideologia polskiego ziemiaństwa 1918-1939, Lublin 2000. Mich W., Związek Ziemian w Warszawie (1916-1926). Organizacja i wpływy, Lublin 2007. Mieczkowski Z., Ziemianie wymazani przez historię, Rzeczpospolita, 2008, nr 176, s. A22-A23. Mieleń A., Ordynacje w dawnej Polsce, Pamiętnik Historyczno-Prawny t. 7 z. 2., Lwów 1929. Miklaszewski S., Ziemiaństwo w pracy społecznej, Warszawa 1929. Miller M., Arystokracja, Warszawa 1993. Miśkiewicz B., Z dziejów łowiectwa w Wielkopolsce, Poznań [1994]. Molik W., Inteligencja polska w Poznańskiem w XIX i początkach XX wieku, Poznań 2009. Molik W., Kształtowanie się inteligencji polskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim (1841-1870), Warszawa-Poznań 1979. Molik W., Polskie peregrynacje uniwersyteckie do Niemiec 1871-1914, Poznań 1989. Molik W., Recepcja literatury pięknej w środowiskach ziemiańskich dziewiętnastowiecznej Wielkopolski, Grabonoskie Zapiski Regionalne, t. 6: 1996, s. 27-35. Molik W., Starania niemieckich właścicieli ziemskich o rozszerzenie polityki germanizacyjnej władz pruskich w Wielkim Księstwie Poznańskim w końcu pierwszej połowy XIX wieku, Studia Historia Slavo-Germanica nr 9: 1980. Molik W., Zmiany stylu życia ziemiaństwa wielkopolskiego w XIX i na początku XX wieku, Kronika Wielkopolska 1996 nr 2, s. 35-47. Molik W., Życie codzienne ziemiaństwa w Wielkopolsce w XIX i na początku XX wieku. Kultura materialna, Poznań 1999. Nauka w Wielkopolsce. Przeszłość i teraźniejszość, pod red. G. Labudy, przy współudziale W. Jakóbczyka i S. Weymana, Poznań 1973. Nawrocki S., Rozwój kapitalizmu w rolnictwie Wielkopolski w latach 1793-1865 (na przykładzie majątku lwóweckiego), Poznań 1962. Niekammer’s Güter-Adressbücher, Bd. VI, Leipzig 1913. Niemcy w Poznańskiem wobec polityki germanizacyjnej 1815-1920, pod red. L. Trzeciakowskiego, Poznań 1976. Niklewski M., Warunek bytu większej własności, Gazeta Rolnicza, R. LXXV 1935, nr 1-2, s. 12-15. O polskich elitach raz jeszcze. Studia ofiarowane profesor Janinie Leskiewiczowej z okazji dziewięćdziesiątych urodzin, pod red. T. Epszteina, S. Górzyńskiego, A. Karpińskiego, Warszawa 2007. Obrębki J., Polesie, Warszawa 2007. Orłowicz M., Przewodnik po województwie poznańskim, Warszawa 1923. Paprocki F., Wielkie Księstwo Poznańskie w okresie rządów Flottwella (1830-1841), wyd. II, Poznań 1994. Patro G., Mieszczaństwo i ziemiaństwo polskie w walce o przewodnictwo polityczne w Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1871-1893, Wągrowiec 2001. Perzyna K., Wtorek. Ostatni ziemianie ze szlacheckich rodów, Łódź 2005. Piasta A., Ziemiaństwo powiatu piotrkowskiego a powstanie styczniowe – przykład postaw, /w:/ Gloria victis 1863 r. Studia i szkice z dziejów powstania styczniowego, Warszawa-Piotrków Trybunalski 2013, s. 17-39. Piekarski F. B., Ziemiaństwo krajowe, Kraków 1809. Piekarski T., Ideologia i postawy ziemian Mazowsza Płockiego w okresie międzywojennym, /w:/ Maj E., Gryz J., Kirwiel E., Podgajna E., Sen o potędze. Bezpieczeństwo, suwerenność, mocarstwowość. Rzeczpospolita Polska 1918-1939, Lublin 2014, s. 393-408. Piekarski T., Postawy polityczne ziemian Mazowsza Płockiego w okresie międzywojennym, Notatki Płockie, 2010, nr 4, s. 18-26. Piekarski T., Ziemiaństwo płockie w pierwszych latach II Rzeczypospolitej, Płockie Zeszyty Archiwalne, z. 1: 2010, s. 111-131. Piekarski T., Ziemiaństwo Mazowsza Płockiego w latach 1918-1939, Poznań 2013. Pleśniarski B., Poglądy Wielkopolan na sprawy wychowawcze i oświatowe w świetle prasy W. Ks. Poznańskiego 1815-1847, Wrocław etc. 1962. Polska kultura ziemiańska. Szkice i rozprawy, pod red. E. Kosowskiej, Katowice 1995. Polskie Towarzystwo Ziemiańskie. Spis członków, Warszawa 2005. Pomorskie rody ziemiańskie w czasach nowożytnych, pod red. W. Jastrzębskiego, Toruń 2004. Potocki S. K., Polskie związki rodzinne w pierwszym dziesięcioleciu XX w., Herald, nr 6: 1992. Pruski W., Dwa wieki polskiej hodowli koni arabskich (1778-1978) i jej sukcesy na świecie, Warszawa 1983. Pruszak T. A., O ziemiańskim świętowaniu, Warszawa 2006. Pruszak T. A., Ziemiański savoir-vivre, Warszawa 2014. Przegaliński A., Społeczna działalność lubelskich ziemian w ramach autonomicznego Wydziału Lubelskich Kolonii Letnich 1898-1914, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio F, Historia , vol. 57: 2002, s. 121-138. Przegaliński A., Wokół dworu i parku. Studia z duchowej i materialnej kultury ziemiaństwa lubelskiego po powstaniu styczniowym, Lublin 2011. Przeniosło M., Ziemiaństwo w Królestwie Polskim i jego straty poniesione w pierwszym roku Wielkiej Wojny, Dzieje Najnowsze. Kwartalnik poświęcony historii XX wieku, R. 36: 2004, nr 3, s. 95-112. Przybyszewski S. M., Ziemianie. Pałace, dwory i dworki nad Nidą, Nidzicą i Szreniawą. Dziedzictwo kultury narodowej na Ponidziu, Kazimierza Wielka 2012. Raczyński E., Wspomnienia Wielkopolski, t. I, Poznań 1842. Rocznik wsi polskiej 1913. Adresy obywateli ziemskich Królestwa Polskiego, Litwy i Rusi, opr. A. Laskowski, Warszawa 1913. Rogowska M., Z dziejów mecenatu artystycznego w Polsce w latach 1918-1930, Warszawa 1934. Romanowski J., Nowy informator oraz skorowidz czyli spis nieruchomości m. Radomia oraz alfabetyczny wykaz właścicieli tychże nieruchomości i właścicieli nieruchomości na przedmieściach m. położonych, Radom 1902. Rostworowski S., Poznański Związek Hodowców Koni, /w:/ Księga Pamiątkowa na 75-lecie „Gazety Rolniczej” 1861-1935, t. I, Warszawa 1938. Roszkowski W., Landowners in Poland 1918-1939, New York 1991. Roszkowski W., Lista największych właścicieli ziemskich w Polsce w 1922 r., Przegląd Historyczny 1983 z. 2, s. 281-299. Roszkowski W., Gospodarcza rola większej prywatnej własności w Polsce 1918-1939, Warszawa 1986. Rudnicki Sz., Ziemiaństwo polskie w XX wieku, Warszawa 1996. Rychlikowa I., Ziemiaństwo polskie 1789-1864. Zróżnicowanie społeczne, Warszawa 1983. Rychlikowa I., Ziemiaństwo polskie 1795-1945. Obraz struktury społecznej, Dzieje Najnowsze 1986 nr 2, s. 109-128. Rychlikowa I., Ziemiaństwo polskie 1789-1864. Zróżnicowanie społeczne, Warszawa 1983. Rycerze, szlachta, ziemianie. Szlachetnie urodzeni na ziemi wschowskiej i pograniczu wielkopolsko-śląskim, pod red. P. Klinta, M. Małkus i K. Szymańskiej, Wschowa-Leszno 2014. Rzepniewska D., Ziemiaństwo w kręgu oddziaływania Warszawy 1807-1864, Polska XIX i XX wieku. Dzieje Społeczne, Warszawa 1982. Sass M., Dzieje Gostycyna i okolicy. Pradzieje, rycerze, szlachta, ziemianie, Bydgoszcz-Gostycyn 2006. Schirmer M., Parcelacja wielkiej własności ziemskiej w okresie międzywojennym jako próba sanacji stosunków społecznych na wsi, Wiadomości Ziemiańskie, nr 11; 2002. Seifert E., Güter=Adreßbuch für die Provinz Posen, Leipizg 1913. Siekierski S., Kultura szlachty polskiej w latach 1864-2001, Pułtusk 2003. Sikorska-Kulesza J., Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Białorusi w XIX wieku, Pruszków 1995. Sikorski J., Ziemianin bez kompleksów, Gdańsk 1991. Skałkowski A. M., Bazar Poznański. Zarys stuletnich dziejów (1838-1938), Poznań 1938. Skąpski M., Powrót dziedzica. Żółtowscy w Wargowie, Głos Wielkopolski z 22/23 VI 1991 r. Skirmut B., Z życia dworu polskiego. Powieść, Wilno 1939. Skuratowicz J., Polskie środowisko ziemiańskie, /w:/ Dzieje historii sztuki w Polsce. Kształtowanie się instytucji naukowych w XIX i XX wieku, pod red. A. S. Labudy, przy współpracy K. Zawiasa-Staniszewskiej, Poznań 1996. Spis alfabetyczny obywateli ziemskich Królestwa Polskiego ze wskazaniem ostatniej stacji pocztowej, Warszawa 1909. Spis członków Wielkopolskiego Związku Ziemian. Stan z dnia 1 października 1937 r., Poznań 1937. Spis ziemian Rzeczypospolitej Polskiej w roku 1930, opr. T. Epsztein i S. Górzyński, Warszawa 1990-1996. Staniewicz R. W., Nad książką o dziejach niemieckiej wielkiej własności ziemskiej w Wielkopolsce, Studia Historia Slavo-Germanica nr 2: 1973, s. 123-152. Stosunek polskiej a niemieckiej większej własności w Wielkiem Księstwie Poznańskiem przed 30-tu laty a dzisiaj, opr. L. Żychliński, Poznań [1878]. Stosunki społeczne w Poznańskiem, Biblioteka Warszawska, t. III: 1901,cz. 2., s. 225-226. Studia nad ziemiaństwem w XIX i XX wieku, t. 4, pod red. Z. Gołębiowskiej, A. Koprukowniaka i A. Przegalińskiego, Lublin 2014. Stupnicki H., Galicya pod względem topograficzno-geograficzno-historycznym, Lwów 1869. Stupnicki H., Geograficzno-statystyczny opis królestwa Galicyi i Lodomerii, Lwów 1864. Stupnicki H., Imionopis poległych i straconych ofiar powstania roku 1863 i 1864, Lwów 1865. Stupnicki H., Pamiętnik zasłużonych w Polsce ludzi, Lwów 1876. Szafer K., Ziemiaństwo jako elita społeczeństwa polskiego w Wielkopolsce, Problemy Humanistyki, z. 6: 2000, s. 53-62. Szafer K., Ziemiaństwo jako elita społeczeństwa polskiego w Wielkopolsce na przełomie XIX i XX wieku, Zielona Góra 2005. Szczerbińska B., Ziemiaństwo w Guberni Łomżyńskiej na przełomie XIX i XX wieku, Łomża 2007. Szczerbińska B., Ziemiaństwo z powiatu sokólskiego wobec zmian administracyjnych i przemian społeczno-gospodarczych na wsi, Studia Podlaskie, t. 18: 2009/2010, s. 111-129. Szlachta i ziemianie między Wisłą a Pilicą w XVI-XX wieku. Studia z dziejów społeczno-gospodarczych, pod red. J. Gapysa, M. Nowaka i J. Pielasa, Kielce 2008. Szlachta i ziemiaństwo na Mazowszu i Podlasiu w XIX-XX wieku, red. G. Welik, Siedlce 2006. Szlachta i ziemiaństwo na pograniczach kulturowych dawnej Rzeczypospolitej. Od XVI do początku XX wieku, pod red. D. Michaluk i K. Mikulskiego, Warszawa 2016. Szlachta i ziemiaństwo na Pomorzu w dobie nowożytnej XVI-XX wieku, pod red. J. Dygały, Toruń 1993. Szlachta i ziemiaństwo polskie oraz niemieckie w Prusach i Niemczech w XVIII-XX w. Materiały z sesji naukowej 22-24 X 1993 r. w Szczecinie, pod red. W. Stępińskiego, Szczecin 1996. Szyller S., Czy mamy polską architekturę?, Warszawa 2013. Ślaski S. K., Fundatorzy klasztoru na Świętej Górze pod Gostyniem, Nasza Przeszłość, R. 32: 1970, s. 183-221. Ślusarek K., W przededniu autonomii. Własność ziemska i ziemiaństwo zachodniej Galicji w połowie XIX wieku, Warszawa 2013. Ta pamięć w nas tkwi… Rody Rzeczypospolitej Wielu Narodów w kręgu tradycji i współczesności. Materiały z konferencji Lublin 8-9 XI 2007, pod red. I. Goral, A. Gila, J. Kłoczowskiego, Lublin 2008. Taborski L., Ziemiaństwo ziemi łomżyńskiej jako „warstwa oświecona” i jej udział w życiu kulturalno-oświatowym, Ciechanowskie Studia Muzealne, t. 5: 2007, s. 109-119. Tarczyński M., Generalicja powstania listopadowego 1830-1831, Warszawa 1988. Trzeciakowski L., Elity polskie wobec „Risorgimento”, Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka, R. 64: 2009, nr 2-3, s. 401-408. Trzeciakowski L., Polityka polskich klas posiadających w Wielkopolsce w erze Capriviego (1890-1894), Poznań 1960. Trzeciakowski L., Posłowie polscy w Berlinie 1848-1928, Warszawa 2003. Tu są nasze korzenie. Praca zbiorowa członków Oddziału Dolnośląskiego Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego, pod red. M. Wilanda i in., Wrocław 2000. Umińska B., W kręgu mazowieckich ziemian przełomu XIX i XX wieku, Ciechanów 2008. Urbański A., Z czarnego szlaku i tamtych rubieży. Zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu i Ukrainie, Gdańsk 1991. Ustrzycki M., Ziemianie polscy na Kresach w latach 1864-1914. Świat wartości i postaw, Kraków 20206. Veritate et Scientia. Księga pamiątkowa w 125-lecie PTPN, pod red. A. Gąsiorowskiego, Warszawa-Poznań 1982. W kręgu przeżyć i wyobrażeń wielkopolskiej rodziny ziemiańskiej, Gdańsk 1994. Wachowicz-Makowska J., Świat zapamiętany, Warszawa 2002. Wardacka A., Ziemiaństwo polskie powiatu chojnickiego do 1939 r., Bydgoszcz 2009. Welik G., Ziemiaństwo guberni siedleckiej 1867-1912, Siedlce 2009. Wieś a dwór na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, pod red. W. Cabana i M. B. Markowskiego, Kielce 1999. Więckowska H., Opozycja liberalna w Królestwie Kongresowym 1815-1830, Warszawa 1925. Wilusz Z., O „gospodarczej” ochronie przyrody, zapoczątkowanej przez D. Chłapowskiego około r. 1820, Przyroda Polski Zachodniej, 1957, nr 1./2, s. 11-28. Włodek J., Dzieje zagłady ziemiaństwa polskiego południowo-zachodniej Białostocczyzny w latach 1939-1944, Skierniewice 2005. Wolikowska I., Bolszewicy w polskim dworze, Łomża 1990. Wolska A., Ziemianie. Pomiędzy rzeczywistością a wspomnieniem, Kraków 1998. Wróblewska-Kulig M., Ziemianie, Nowy Sącz 2006. Wysocka B., Kultura literacka Wielkopolski w latach 1919-1939, Poznań 1990. Z dziejów mecenatu kulturalnego w Polsce, pod red. J. Kosteckiego, Warszawa 1999. Z życia codziennego szlachty i ziemiaństwa między Wisłą a Pilicą w XVI-XX wieku. Studia, pod red. J. Gapysa, M. Nowaka i J. Pielasa, Kielce 2010. Zajączkowski A., Szlachta polska. Kultura i struktura, Warszawa 1993. Zaroszyc D., Wykaz właścicieli ziemskich dawnego województwa łódzkiego, Warszawa 1991. Zbrodnie Wehrmachtu w Wielkopolsce w okresie zarządu wojskowego (1 września-25 października 1939), Kalisz 1986. Zielińska A., Ziemiaństwo polskie w Republice Litewskiej wobec języka polskiego (okres międzywojenny). Uwagi wstępne, Etnografia Polska, z. 1-2: 2000, s. 115-124. Ziemianie i zachowawcy w B. B. (zbiór głosów pism w grudniu 1928 i styczniu 1929), Warszawa 1929. Ziemianie. Pomiędzy rzeczywistością a wspomnieniem, wstęp T. Chrzanowski, opr. A. Wolska, Kraków 1998. Ziemianie wobec okupacji 1939-1945. Materiały z konferencji „Czyn niepodległościowy ziemian polskich podczas II wojny światowej” zorganizowanej w dniu 12 III 2004 r. przez Instytut Pamięci Narodowej, Polskie Towarzystwo Ziemiańskie, Klub Historyczny im. Gen. Stefana Roweckiego oraz Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej, pod red. M. Wenklara, Kraków 2006. Ziemiaństwo a ruchy niepodległościowe w Polsce XIX i XX wieku, pod red. W. Cabana i M. B. Markowskiego, Kielce 1994. Ziemiaństwo i większa własność rolna: (stan posiadania, praca społeczna i gospodarcza, produkcja i obciążenia), Komitet Redakcyjny Warszawa 1929. Ziemiaństwo kaliskie, wielkopolskie i polskie w XIX i XX wieku, pod red. J. Durki, Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 15, Kalisz 2015. Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie. Materiały sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, 8-9 czerwca 2000, opr. R. Maliszewska, Kozłówka 2001. Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie II. Materiały II Sesji Naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce 22-24 maja 2002, Kozłówka 2003. Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie III. Panie z dworów i pałaców. Materiały III sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce, 11-13 października 2006, T. 1, pod red. H. Łaszkiewicza, Lublin 2007. Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie IV. Ziemianie w podróży. Materiały IV sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce w dniach 8-10 października 2008 r., t. 1-2, pod red. H. Łaszkiewicza, Lublin 2010. Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie V. Praca i życie codzienne w majątku ziemiańskim. Materiały V sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce w dniach 12-14 października 2012 roku, pod red. H. Łaszkiewicza, Lublin 2012. Ziemiaństwo polskie 1795-1945. zbiór prac o dziejach warstwy i ludzi, pod red. J. Leskiewiczowej, Warszawa 1985. Ziemiaństwo polskie 1920-1945. Zbiór prac o dziejach warstwy i ludzi, pod red. J. Leskiewiczowej, Warszawa 1988. Ziemiaństwo – Rolnictwo – Samorządy województwa łódzkiego, t. I, pod red. Z. Kotkowskiego i S. Grodzieńskiego, Łódź 1928. Ziemiaństwo w pracy społecznej, pod red. S. Miklaszewskiego, Warszawa 1929. Ziółkowski J., Podręcznik statystyczno-adresowy większej własności polskiej w W. Księstwie Poznańskiem i Prusach Zachodnich, Poznań 1890. Zjazd ziemiański 5-ciu województw centralnych, Warszawa 1939. Znaczące rody i ich siedziby w Wielkopolsce. Konferencja pod patronatem dr. inż. Włodzimierza Łęckiego Wojewody Poznańskiego, Kórnik 1994. Żabińska I., Ziemianie z województwa warszawskiego w latach 1918-1945, Toruń 2011. Żabko-Potopowicz A., Stulecie działalności Ziemiaństwa Polskiego 1814-1914, Warszawa 1929. Żarnowski J., Społeczeństwo II Rzeczypospolitej 1918-1939, Warszawa 1973. Żenkiewicz J., Ziemiaństwo polskie w Republice Litewskiej w okresie międzywojennym, Toruń 1998. Żychliński T., Kronika żałobna rodzin wielkopolskich od 1863-1876, Poznań 1877. Życie codzienne ziemiaństwa w Wielkopolsce w XIX i na początku XX wieku. Kultura materialna, Poznań 1999. Życie naukowe w Polsce w drugiej połowie XIX i w XX wieku. Organizacje i instytucje, pod red. B. Jaczewskiego, Wrocław etc. 1987.
. zjazd szlachty w dawnej polsce
